Quyền nuôi con khi ly hôn được pháp luật quy định như thế nào?

1. Căn cứ pháp lý

Luật Hôn nhân và Gia đình 2014

2. Quy định quyền nuôi con sau khi ly hôn

Quyền nuôi con khi ly hôn được coi như một dạng tranh chấp phổ biến giữa các cặp vợ chồng khi tiến hành thủ tục ly hôn. Quyền và nghĩa vụ nuôi con được quy định cụ thể như sau:

2.1 Nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con

Điều 81 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 về nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục con cái sau ly hôn được quy định như sau:

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

2.2 Nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi con

Điều 82 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ không trực tiếp nuôi dưỡng như sau:

1. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi.
2. Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
3. Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.

Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.

2.3 Nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con

Căn cứ theo Điều 83 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về nghĩa vụ và quyền của cha, mẹ trực tiếp nuôi con đối với người không trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn như sau:

1. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu người không trực tiếp nuôi con thực hiện các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 của Luật này; yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình tôn trọng quyền được nuôi con của mình.
2. Cha, mẹ trực tiếp nuôi con cùng các thành viên gia đình không được cản trở người không trực tiếp nuôi con trong việc thăm nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Điều kiện thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn

Sau khi ly hôn, vợ chồng có thể thỏa thuận trực tiếp về quyền nuôi con hoặc phụ thuộc vào phán quyết của Tòa án. Tuy nhiên theo Điều 84 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014, người trực tiếp nuôi con có thể thay đổi nếu thỏa những điều kiện sau:

1. Trong trường hợp có yêu cầu của cha, mẹ hoặc cá nhân, tổ chức được quy định tại khoản 5 Điều này, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

2. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

3. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

4. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

5.Trong trường hợp có căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều này thì trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức sau có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con:

a) Người thân thích;

b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

d) Hội liên hiệp phụ nữ.

4. Quy định nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

4.1 Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Cấp dưỡng cho con là một nghĩa vụ pháp lý bắt buộc bậc cha mẹ thực hiện theo quyền nuôi con khi ly hôn. Theo đó, cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con chưa thành niên hoặc con đã thành niên nhưng không có năng lực dân sự, khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi bản thân nếu như không sống chung với con.

Bên cạnh đó, theo Khoản 2 Điều 82 Luật hôn nhân gia đình 2014 cũng quy định “Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con”

Qua đó, có thể xác định rằng nghĩa vụ cấp dưỡng cho con thuộc về người không đảm nhận trực tiếp việc nuôi dưỡng con, và nghĩa vụ này sẽ tiếp tục cho đến khi con đạt đến tuổi trưởng thành và có khả năng tự kiếm sống hoặc sở hữu tài sản để tự nuôi mình.

4.2 Mức cấp dưỡng cho con sau khi ly hôn

Điều 116 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định về mức cấp dưỡng nuôi con sau khi ly hôn như sau:

1. Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2. Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

5. Quy định hạn chế quyền nuôi con sau khi ly hôn 

5.1 Trường hợp hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên

Quyền nuôi con khi ly hôn quy định về trường hợp hạn chế quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên theo Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:

1. Cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:

a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

b) Phá tán tài sản của con;

c) Có lối sống đồi trụy;

d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

2. Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại Điều 86 của Luật này ra quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn từ 01 năm đến 05 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này.

Xem thêm: Tư vấn hướng dẫn giành quyền nuôi con sau khi ly hôn theo quy định mới

5.2 Hậu quả pháp lý khi cha, mẹ bị hạn chế quyền nuôi con chưa thành niên

Điều 87 Luật Hôn nhân và gia đình quy định cụ thể về hậu quả pháp lý khi cha, mẹ bị hạn chế quyền nuôi con chưa thành niên như sau:

1. Trong trường hợp cha hoặc mẹ bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên thì người kia thực hiện quyền trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con và đại diện theo pháp luật cho con.

2. Việc trông nom, chăm sóc, giáo dục con và quản lý tài sản riêng của con chưa thành niên được giao cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự và Luật này trong các trường hợp sau đây:

a) Cha và mẹ đều bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên;

b) Một bên cha, mẹ không bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên nhưng không đủ điều kiện để thực hiện quyền, nghĩa vụ đối với con;

c) Một bên cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên và chưa xác định được bên cha, mẹ còn lại của con chưa thành niên.

3. Cha, mẹ đã bị Tòa án hạn chế quyền đối với con chưa thành niên vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Trên đây là những giải đáp chi tiết của Apolat Legal về quyền nuôi con khi ly hôn do pháp luật quy định. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc hoặc câu hỏi liên quan đến lĩnh vực hôn nhân gia đình, liên hệ ngay với Apolat Legal qua thông tin bên dưới để được hỗ trợ nhanh nhất.

Thông tin liên hệ:

• HCM: Tầng 5, 99-101 Nguyễn Đình Chiểu, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Hồ Chí Minh.
• HN: Tầng 10, số 5 Điện Biên Phủ, Phường Điện Biên, Quận Ba Đình, Hà Nội.
• Phone: 0911 357 447
• Email: info@apolatlegal.com
• Website: apolatlegal.com

Chia sẻ: