Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

1. Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là gì?

Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là tranh chấp, bất đồng về quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng mua bán giữa các bên, chủ yếu liên quan đến việc thực hiện hoặc không thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên theo hợp đồng.

Việc tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa có thể phát sinh từ nội dung hợp đồng, cách giải thích hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng, v.v.

Trong đó, hoạt động mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại trong đó người bán giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho người mua và có nhận thanh toán tiền. Bên Mua có nghĩa vụ thanh toán cho Bên Bán, nhận hàng và nhận quyền đối với hàng hóa theo thỏa thuận.

Hợp đồng mua bán thể hiện sự thỏa thuận giữa các bên về việc chuyển quyền sở hữu tài sản từ bên bán sang bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán.

Hợp đồng mua bán có những đặc điểm:

• Chủ thể của hợp đồng mua bán hàng hoá chủ yếu đều là thương nhân. Đây là điều được xuất phát từ yêu cầu về chủ thể của hoạt động mua bán hàng hóa là các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa phải là thương nhân, hoặc có trường hợp bên bán phải là thương nhân. Điều này khác với chủ thể của hợp đồng mua bán tài sản theo Bộ luật Dân sự.
• Đối tượng chủ yếu của hợp đồng mua bán hàng hóa là hàng hóa. Theo quy định tại Mục 3 Điều 2 của Luật Thương mại 2005, hàng hóa bao gồm: Tất cả những loại bất động sản, tài sản trong tương lai, những vật được gắn liền với đất đai,…
• Mục tiêu cơ bản của các bên trong hợp đồng mua bán hàng hóa là kiếm lợi nhuận. Đặc điểm này bắt nguồn và liên quan đến thương nhân là chủ thể chính của hợp đồng mua bán hàng hóa.
• Hình thức của hợp đồng mua bán hàng hóa có thể bằng miệng, bằng văn bản hoặc được xác định bằng hành vi pháp lý đặc biệt.

Ví dụ tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa: Ông Nguyễn Văn A, thuộc công ty TNHH N có trao đổi và ký kết hợp đồng mua hàng với Ông Lê Văn B, thuộc công ty Cổ Phần M. Tuy nhiên, trong thời gian thực thi thì bên ông Lê Văn B lại giao hàng chậm và không đúng chủng loại đã cam kết gây ảnh hưởng đến Bên ông A. Từ đó phát sinh tranh chấp về hợp đồng mua bán, hai bên tiến hành giải quyết bằng thương lượng. Trường hợp 2 bên không đạt cam kết thì phải giải quyết thông qua tòa án.

Từ khái niệm và đặc điểm có thể hiểu hợp đồng mua bán hàng hoá có thể phát sinh bất cứ lúc nào trong hoạt động mua bán giữa các bên.

2. Những tranh chấp thường gặp trong hợp đồng mua bán hàng hoá

Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa thường phát sinh về các chủ đề gây tranh cãi như:

• Người bán giao hàng chậm;
• Bên bán giao hàng không đúng chủng loại, số lượng hàng hóa đã thỏa thuận trong hợp đồng mà hai bên đã ký kết;
• Bên mua vi phạm về nghĩa vụ thanh toán cho bên bán;
• Bên bán vi phạm các điều khoản khi giao hàng cho bên mua;
• Bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng giữa các bên.

3. Phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá

Tranh chấp hàng hóa thường xuyên xảy ra với nhiều hình thức khác nhau và được giải quyết qua 4 phương thức chính.

• Thương lượng, đàm phán giữa các bên.
• Giải quyết thông qua hoà giải
• Giải quyết tại Tòa án
• Giải quyết bằng trọng tài thương mại.

Chi tiết các hình thức giải quyết như sau:

3.1. Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa bằng biện pháp thương lượng

Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp trong đó các bên tranh chấp thảo luận, thương lượng và giải quyết mọi bất đồng phát sinh để giải quyết tranh chấp mà không cần sự hỗ trợ hay phán quyết của một bên thứ ba nào khác. Giải quyết như sau:

• Phương thức giải quyết tranh chấp bằng thương lượng được thực hiện thông qua cơ chế nội bộ (tự giải quyết), trong đó các bên tranh chấp gặp nhau để thảo luận và giải quyết mọi bất đồng mà không cần sự tồn tại của bên thứ ba để hỗ trợ hoặc phán quyết.
• Quá trình thương lượng giữa các bên cũng không bị ràng buộc bởi các nguyên tắc pháp lý hay khuôn sáo của luật giải quyết tranh chấp.
• Kết quả thương lượng hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện giữa các bên tranh chấp và các bên tranh chấp không bảo đảm việc thực thi các thỏa thuận của mình trong quá trình thương lượng nếu không có cơ chế pháp lý.

3.2. Hòa giải tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa bằng biện pháp hòa giải

Phương thức hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp có sự hiện hữu của bên thứ ba với tư cách là trung gian hòa giải để hỗ trợ, thuyết phục các bên tranh chấp tìm kiếm một giải pháp giải quyết tranh chấp đã phát sinh. Cách thức giải quyết như sau:

• Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa thông qua hòa giải cần có sự có mặt của bên thứ ba (được bên tranh chấp lựa chọn) làm trung gian hỗ trợ các bên tìm ra giải pháp tốt nhất để giải quyết tranh chấp đến cùng;
• Các quy định thông thường và bắt buộc của pháp luật về thủ tục hòa giải không chịu sự chi phối của các quy định theo khuôn mẫu của các bên tranh chấp;
• Kết quả của bất kỳ trọng tài nào sẽ được thi hành hoàn toàn theo ý chí của các bên tranh chấp và không có cơ chế pháp lý nào đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ của một bên trong quá trình hòa giải.

3.3. Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa bằng tòa án

Giải quyết tranh chấp bằng tư pháp về mua bán hàng hóa là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại trước Hội đồng trọng tài nhân danh cơ quan nhà nước có thẩm quyền do Tòa án tiến hành theo trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt chẽ. Các quyết định có hiệu lực của toà án được đảm bảo thi hành bởi cơ quan cưỡng chế của nhà nước.

• Toà án chỉ giải quyết tranh chấp thương mại theo yêu cầu của các bên tranh chấp và tranh chấp sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án;
• Phán quyết được thực hiện bởi các bản án và quyết định được đưa ra nhân danh ý chí của các cơ quan quyền lực nhà nước, mà việc thi hành chúng được đảm bảo bằng sức mạnh của các cơ quan quyền lực nhà nước;
• Việc giải quyết tranh chấp thương mại bằng tư pháp tuân theo thủ tục hành chính và tố tụng chặt chẽ ở hai cấp tòa án: cấp sơ thẩm và phúc thẩm. Ngoài ra, Toà án có thể theo thủ tục giám đốc thẩm, giám đốc thẩm để xem xét lại bản án, quyết định của Toà án cấp dưới để bảo vệ quyền và lợi ích của các bên;
• Quyết định của tòa án có thể bị kháng cáo hoặc phản đối theo quy định.

3.4. Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa bằng Trọng tài thương mại 

Trọng tài thương mại là một phương thức giải quyết tranh chấp sử dụng trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập để giải quyết tranh chấp thông qua phán quyết ràng buộc các bên tuân thủ và thực hiện. Đặc điểm cách thức giải quyết như sau:

• Trọng tài chỉ giải quyết tranh chấp thương mại khi có yêu cầu của một bên tranh chấp và tranh chấp đó phải thuộc thẩm quyền của Trọng tài.
• Chủ thể giải quyết tranh chấp thương mại là trọng tài viên thông qua trọng tài viên độc lập hoặc hội đồng trọng tài gồm nhiều trọng tài viên.
• Việc giải quyết tranh chấp thương mại thông qua trọng tài thương mại đảm bảo sự kết hợp của hai yếu tố: thỏa thuận và phán quyết của trọng tài.
• Đảm bảo tính bảo mật với phương thức giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài.. Quyết định cuối cùng là quyết định của trọng tài.

4. Ví dụ về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá

Ví dụ về 1 bản án tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hoá như sau:

Công ty Đ và Công ty A có quan hệ mua bán vật liệu xây dựng hai bên đã kí kết hợp đồng mua bán hàng hoá. Tuy nhiên, do không có đủ hàng để giao theo hợp đồng, Công ty Đ đã chuyển trả lại một phần số tiền cho Công ty A. Tranh chấp xuất phát khi Công ty Đ yêu cầu thanh toán số tiền còn nợ, nhưng Công ty A không thực hiện thanh toán. Các bên đã lập biên bản đối chiếu công nợ, nhận thấy Công ty A vẫn còn nợ Công ty Đ một khoản tiền nhất định.

Vấn đề chính là việc đối chiếu số tiền nợ và lãi suất theo hợp đồng, tranh chấp xảy ra khi Công ty A từ chối thanh toán theo yêu cầu của Công ty Đ. Bản án quyết định rằng Công ty A cần phải thanh toán số tiền còn nợ và lãi suất theo quy định.

5. Apolat Legal – dịch vụ tư vấn pháp lý liên quan đến tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa

Quá trình giải quyết hợp đồng tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa trên thực tế diễn ra phức tạp và cần đội ngũ luật sư tư vấn các dịch vụ Pháp Lý liên quan. Đội ngũ Apolat Legal với quy trình làm việc rõ ràng, đội ngũ luật sư có chuyên môn trong các vấn đề pháp lý doanh nghiệp.

Qua bài viết, Apolat Legal hy vọng bạn có thể nắm rõ những vấn đề về tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa cũng như những phương thức giải quyết tranh chấp. Nếu bạn có thắc mắc gì có thể liên hệ ngay với Apolat để được giải quyết ngay.

Thông tin lên hệ:

• Địa chỉ Hồ Chí Minh: Lầu 5, 99-101 Nguyễn Đình Chiểu, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM, Việt Nam
• Địa chỉ Hà Nội: Tầng 10, số 5 Điện Biên Phủ, Phường Điện Biên, Quận Ba Đình, Hà Nội, Việt Nam
• Email: info@apolatlegal.com
• Hotline: (+84) 911 357 447
• Thời gian làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu 08:15 sáng – 17:15 chiều

Chia sẻ: