Tranh chấp thương mại là gì? Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại hiện nay

1. Tranh chấp thương mại là gì?

Tranh chấp thương mại là những mâu thuẫn về quyền và nghĩa vụ giữa các bên trong mối quan hệ kinh doanh cụ thể của các hoạt động thương mại bao gồm những khía cạnh như:

• Mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ, cho thuê, cho thuê mua, xây dựng, vận chuyển hàng hóa, mua bán trái phiếu và cổ phiếu, đầu tư tài chính và các giao dịch ngân hàng;
• Tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức và đều hướng đến mục đích lợi nhuận;
• Các mâu thuẫn khác trong lĩnh vực kinh doanh và thương mại,được quy định bởi pháp luật.

Những mâu thuẫn xuất phát từ việc vi phạm hợp đồng và pháp luật trong quá trình thương mại, dẫn đến thiệt hại cho lợi ích của các bên liên quan.

Tranh chấp thương mại chủ yếu xuất phát giữa các doanh nhân, nhưng cũng có thể liên quan đến cá nhân và tổ chức khác khi họ tham gia giao dịch mà không có mục đích lợi nhuận, và do đó áp dụng các quy định của luật thương mại.

Xem thêm bài viết: Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa như thế nào?

2. Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại

Căn cứ vào pháp luật hiện hành của Việt Nam, có tất cả 04 hình thức và biện pháp giải quyết tranh chấp thương mại bao gồm Thương lượng, Hòa giải, Trọng tài và Tòa án.

• Thương lượng: Là phương pháp giải quyết tranh chấp thương mại trong đó các bên tranh chấp cùng nhau thỏa thuận, đàm phán và tháo gỡ những mâu thuẫn, bất đồng nhằm loại bỏ tranh chấp mà không nhận bất kỳ sự can thiệp hay phán quyết nào từ bên thứ ba.
• Hòa giải: Là phương pháp giải quyết tranh chấp thương mại với sự hiện diện của bên thứ 3 đóng vai trò làm trung gian hòa giải, nhằm hỗ trợ và thuyết phục các bên liên quan tìm kiếm các giải pháp để loại bỏ tranh chấp.
• Trọng tài: Là phương pháp giải quyết tranh chấp thương mại với sự tham gia của Hội đồng trọng tài hoặc trọng tài viên đóng vai trò giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp bằng cách đưa ra những phán quyết có giá trị bắt buộc đôi bên phải tuân thủ.
• Tòa án: Là phương pháp giải quyết tranh chấp thương mại được tiến hành tại cơ quan xét xử nhân danh quyền lực của Nhà nước với trình tự, thủ tục nghiêm ngặt và chặt chẽ.

3. So sánh các phương thức giải quyết tranh chấp thương mại

Tùy thuộc vào tính chất cũng như đặc điểm của vụ việc mà có thể áp dụng những phương thức giải quyết khác nhau. Đồng thời, mỗi phương pháp cũng đều có những tiêu chí đặc thù riêng. Dưới đây là bảng so sánh các phương thức giải quyết tranh chấp cụ thể.

Xem thêm bài viết: Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại theo quy định hiện nay

4. Phân loại các tranh chấp thương mại

Tranh chấp thương mại có thể được phân loại dựa trên các đặc tính khác nhau như sau:

• Căn cứ theo phạm vi lãnh thổ, tranh chấp thương mại có thể chia thành tranh chấp thương mại trong nước và tranh chấp thương mại quốc tế;
• Căn cứ theo số lượng bên tham gia tranh chấp, có tranh chấp thương mại hai bên và tranh chấp thương mại nhiều bên;
• Căn cứ theo lĩnh vực tranh chấp, tranh chấp thương mại bao gồm tranh chấp liên quan đến hợp đồng, quyền sở hữu trí tuệ, đầu tư, tài chính và nhiều lĩnh vực khác;
• Căn cứ theo quá trình thực hiện, tranh chấp thương mại có thể xảy ra trong quá trình đàm phán, soạn thảo, ký kết hợp đồng và trong quá trình thực hiện hợp đồng;
• Căn cứ theo thời điểm phát sinh tranh chấp, có tranh chấp thương mại hiện tại và tranh chấp thương mại dự kiến trong tương lai.

Theo Điều 30 của Bộ Luật Tố tụng Dân sự năm 2015, các tranh chấp thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án có thể được phân loại thành 05 loại sau đây:

• Tranh chấp phát sinh trong quá trình kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận;
• Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận;
• Tranh chấp liên quan đến người chưa là thành viên của công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty hoặc thành viên của công ty;
• Tranh chấp giữa công ty và các thành viên của công ty cũng như tranh chấp giữa công ty và người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, liên quan đến thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, và chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty;
• Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ khi thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hoặc tổ chức khác theo quy định của pháp luật.

Hiện nay, vẫn chưa có quy định pháp luật cụ thể nào định rõ về số lượng loại tranh chấp thương mại. Việc phân chia này dựa trên các quy định pháp luật liên quan cũng như từ lĩnh vực và tính chất của hoạt động thương mại. Tuy nhiên, cách tiếp cận này chưa đảm bảo hiệu quả thực tế và có thể dẫn đến việc bỏ sót một số loại tranh chấp thương mại. Mỗi loại tranh chấp thương mại đều mang những đặc điểm và tính chất riêng biệt, liên quan đến tư cách pháp lý của các bên tham gia, quyền và nghĩa vụ, cũng như các quy trình thực hiện hoạt động thương mại.

Việc phân loại này là cơ sở để đơn giản hóa và phân biệt nhóm, những đối tượng có đặc điểm tương đồng, tuy nhiên, cần thiết phải có một luật chính thức để định rõ và phân loại tranh chấp thương mại.

5. Thời hạn khởi kiện tranh chấp thương mại được quy định như thế nào?

Đối với nội dung về thời hạn khởi kiện tranh chấp thương mại, Điều 319 của Luật Thương mại 2005 quy định rằng thời hạn khởi kiện áp dụng đối với các tranh chấp thương mại là hai năm kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Trường hợp ngoại lệ là sau khi bị khiếu nại, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics không nhận được thông báo về việc bị kiện tại Trọng tài hoặc Tòa án trong thời hạn chín tháng, tính từ ngày giao hàng.

Trên đây là những so sánh các phương thức giải quyết tranh chấp do Apolat Legal tổng hợp và chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có thêm kiến thức về việc giải quyết tranh chấp thương mại.

Thông tin liên hệ:

• HCM: Tầng 5, 99-101 Nguyễn Đình Chiểu, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Hồ Chí Minh.
• HN: Tầng 10, số 5 Điện Biên Phủ, Phường Điện Biên, Quận Ba Đình, Hà Nội.
• Phone: 0911 357 447
• Email: info@apolatlegal.com
• Website: apolatlegal.com

Chia sẻ: