Tòa án giải quyết tranh chấp theo nguyên tắc nào?

1. Giải quyết tranh chấp bằng toà án là gì?

Giải quyết tranh chấp bằng tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của cơ quan tài phán nhà nước, nhân danh quyền lực nhà nước, được tiến hành theo thủ tục, trình tự chặt chẽ nghiêm ngặt để đưa ra bản án hay quyết định buộc các bên có nghĩa vụ thi hành.

Giải quyết tranh chấp bằng tòa án là một phương thức mang ý chí quyền lực nhà nước. Qua đó, tòa án sẽ nhân danh quyền lực nhà nước để giải quyết tranh chấp trên cơ sở là những quy định của pháp luật. Bản án, quyết định của tòa án có hiệu lực bắt buộc các bên tranh chấp phải thực thi và có thể kèm theo các biện pháp cưỡng chế thi hành.

Những đặc điểm chủ yếu của phương thức giải quyết tranh chấp bằng tòa án là:

• Tòa án đại diện cho nhà nước, thực thi và áp dụng pháp luật để xử lý mọi trường hợp vi phạm pháp luật.
• Việc giải quyết tranh chấp phải tuân thủ các quy định về hình thức, thẩm quyền, thủ tục, các nguyên tắc giải quyết tranh chấp của pháp luật tố tụng, nhất là các quy định tại Bộ Luật tố tụng 2015.
• Tòa án không giải quyết tranh chấp theo các hình thức xử kín như hòa giải, trọng tài mà áp dụng nguyên tắc xét xử công khai.
• Giải quyết tranh chấp tại tòa án có thể bao gồm hai cấp xét xử là sơ thẩm và phúc thẩm. Với bản án có hiệu lực còn có thể xét lại theo thủ tục tái thẩm hoặc giám đốc thẩm.
• Tòa án giải quyết tranh chấp theo nguyên tắc xét xử tập thể và quyết định theo đa số.

2. Tòa án giải quyết tranh chấp theo nguyên tắc nào?

2.1. Quyền quyết định và định đoạt của đương sự

Khi giải quyết các tranh chấp trong kinh doanh quốc tế, tòa án sẽ áp dụng nguyên tắc “quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự”. Theo đó, các bên tranh chấp sẽ có quyền quyết định việc khởi kiện và yêu cầu tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc. Tòa án chỉ tiến hành thụ lý khi có đơn khởi kiện và giải quyết vụ việc trong phạm vi khởi kiện đó.

Ngoài ra, trong toàn bộ quá trình giải quyết tranh chấp của Tòa án, các bên đương sự hoàn toàn có quyền chấm dứt hoặc thay đổi các yêu cầu khởi kiện nếu nó không trái với đạo đức xã hội và pháp luật.

2.2. Bình đẳng giữa các bên đương sự

Theo nguyên tắc này, các bên đương sự sẽ được bình đẳng với nhau trong quá trình giải quyết tố tụng tại tòa án mà không có sự phân biệt dù là doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân hoặc thuộc thành phần kinh tế nhà nước, không phân biệt là doanh nghiệp của nước nhỏ hay nước lớn, không phân biệt doanh nghiệp nhỏ hay doanh nghiệp thuộc tập đoàn kinh tế lớn.

Tuy nhiên trên thực tiễn xét xử thì nguyên tắc này có được đảm bảo hay không sẽ phụ thuộc rất lớn vào công tác pháp chế trong nước và theo từng giai đoạn, thời kỳ lịch sử nhất định.

2.3. Xét xử độc lập và tuân thủ theo pháp luật

Khi xét xử các vụ án tranh chấp, tòa án sẽ hoàn toàn độc lập trong xét xử và không phụ thuộc vào các cơ quan khác. Toàn bộ quá trình tố tụng của tòa án chỉ tuân theo những quy định của pháp luật, không bị chi phối bởi các quan điểm chính trị. Pháp luật của các nước trên thế giới cũng nghiêm cấm mọi hành vi cản trở thẩm phán, hội thẩm thực hiện nhiệm vụ trong các phiên xét xử.

2.4. Hoà giải

Tòa án sẽ có trách nhiệm thực hiện hòa giải và tạo điều kiện thuận lợi để các bên đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ việc tranh chấp. Chỉ khi các bên không thể thương lượng, hòa giải với nhau được thì tòa án mới có thể tiến hành xét xử vụ việc. Ngoài ra, việc hòa giải có thể thực hiện ở bất kỳ giai đoạn nào trong quá trình giải quyết tranh chấp của Tòa án.

2.5. Cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng

Tòa án không có nghĩa vụ phải cung cấp, xác minh chứng cứ mà chính các bên đương sự phải có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ, chứng minh tính xác thực của chứng cứ cũng như yêu cầu giải quyết tranh chấp của mình là có căn cứ và hợp pháp.

Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định Tòa án có quyền thu thập, xác minh chứng cứ và chủ tiến hành xác minh, thu thập chứng cứ nếu vụ án nằm trong những trường hợp được quy định bởi pháp luật.

Tham khảo thêm: Giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài thương mại trong đầu tư kinh doanh

3. Ưu, nhược điểm giải quyết tranh chấp bằng toà án

3.1. Ưu điểm

• Vì là cơ quan xét xử của nhà nước nên các phán quyết của tòa án sẽ có tính cưỡng chế cao với thủ tục, trình tự tố tụng chặt chẽ và đảm bảo hiệu lực thi hành của các quyết định, phán quyết tại tòa. Đồng thời sẽ tiến hành cưỡng chế nếu các bên không chấp hành theo bản án.
• Tòa án áp dụng nguyên tắc xét xử công khai nên có tác dụng răn đe, trấn áp đối với những đối tượng có hành vi vi phạm pháp luật. Ngoài ra, người dân theo dõi vụ xét xử công khai cũng nhận diện được những đối tượng này để tránh những trường hợp khác xảy ra.
• Là đại diện cho chủ quyền quốc gia, Tòa án có điều kiện tốt hơn trong việc tiến hành điều tra so với các trọng tài viên, Tòa còn có quyền cưỡng chế, triệu tập bên thứ ba đến tòa để giải quyết vụ án tranh chấp.
• Chi phí hành chính khi giải quyết tranh chấp bằng tòa án rất hợp lý. Mặt khác, các bên cũng không phải trả thêm thù lao cho Thẩm phán.

3.2. Nhược điểm

• Thủ tục tố tụng tài tòa án đã được pháp luật quy định cụ thể nên có thể thiếu linh hoạt trong một số trường hợp.
• Khi phán quyết của Tòa bị kháng cáo, quá trình tố tụng có thể bị trì hoãn và kéo dài thời gian hơn, phải trải qua nhiều cấp xét xử và ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các bên tranh chấp.
• Nguyên tắc xét xử công khai được xem là nguyên tắc tiến bộ mang tính răn đe nhưng đôi khi lại gây cả trở với các bên tranh chấp vì làm lộ bí mật cá nhân, doanh nghiệp, giảm uy tín,…
• Đối với các tranh chấp có yếu tố nước ngoài thì phán quyết của tòa án thường khó được sự công nhận quốc tế vì ở mỗi quốc gia sẽ có những quy tắc tố tụng khác nhau.

Xem bài viết: So sánh các phương thức giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư kinh doanh

Như vậy, Apolat Legal đã cùng bạn tìm lời giải đáp cho câu hỏi: “Tòa án giải quyết tranh chấp theo nguyên tắc nào?”. Trong trường hợp cần được tư vấn chi tiết hơn về nội dung này cũng như các vấn đề pháp lý về tố tụng, bạn có thể liên hệ ngay với Apolat theo thông tin dưới đây nhé.

Thông tin liên hệ:

• HCM: Tầng 5, 99-101 Nguyễn Đình Chiểu, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Hồ Chí Minh.
• HN: Tầng 10, số 5 Điện Biên Phủ, Phường Điện Biên, Quận Ba Đình, Hà Nội.
• Điện thoại: 0911 357 447
• Email: info@apolatlegal.com
• Website: apolatlegal.com

Chia sẻ: