Thay đổi chủ hộ kinh doanh: Khả thi hay không?

Xuyên suốt quá trình hoạt động kinh doanh, không ít lần các chủ hộ kinh doanh có mong muốn thay đổi chủ hộ kinh doanh, xuất phát từ nhiều nguyên nhân: chuyển nhượng hộ kinh doanh để cá nhân khác có thể tiếp quản công việc kinh doanh của hộ, chủ hộ mới tiếp quản hộ kinh doanh thông qua thừa kế do chủ hộ cũ đã qua đời, tặng cho hộ kinh doanh cho người khác,…Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê – Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hiện cả nước có khoảng hơn 5,5 triệu hộ kinh doanh – chiếm lên đến khoảng 30% trong cơ cấu tổng sản phẩm quốc nội (GDP), một con số vô cùng ấn tượng. Tuy nhiên, các thủ tục doanh nghiệp liên quan đến hộ kinh doanh vẫn có khá xa lạ với đa số các chủ hộ kinh doanh, đặc biệt là thủ tục thay đổi chủ hộ kinh doanh, khi mà Luật Doanh nghiệp 2020 vẫn chưa có các quy định riêng biệt đối với hộ kinh doanh. Câu hỏi được đặt ra là, liệu ở thời điểm hiện tại, việc thay đổi chủ hộ kinh doanh có khả thi hay không? Và nếu khả thi, việc thay đổi này sẽ được thực hiện như thế nào? Bài viết này của Apolat Legal sẽ làm sáng tỏ vấn đề, cũng như đi sâu hơn vào những lưu ý khi thực hiện thay đổi chủ hộ kinh doanh.  

1. Tính khả thi  

Luật Doanh nghiệp 2014 trước đây không cho phép chủ hộ kinh doanh được thay đổi chủ hộ, tuy nhiên, điều này đã có thể hiện được kể từ khi Luật Doanh nghiệp 2020 bắt đầu có hiệu lực. Cụ thể, tại Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp (văn bản hướng dẫn Luật Doanh nghiệp 2020, đã cho phép các chủ hộ kinh doanh được đăng ký thay đổi chủ hộ. 

2. Thủ tục thay đổi chủ hộ kinh doanh

Hồ sơ thay đổi chủ hộ kinh doanh cụ thể như sau: 

• Thông báo thay đổi chủ hộ kinh doanh do chủ hộ kinh doanh cũ và chủ hộ kinh doanh mới ký hoặc do chủ hộ kinh doanh mới ký trong trường hợp thay đổi chủ hộ kinh doanh do thừa kế (Theo mẫu mới nhất của Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT).  

• Hợp đồng mua bán hoặc các giấy tờ chứng minh hoàn tất việc mua bán trong trường hợp bán hộ kinh doanh; hợp đồng tặng cho đối với trường hợp tặng cho hộ kinh doanh; bản sao văn bản xác nhận quyền thừa kế hợp pháp của người thừa kế trong trường hợp thay đổi chủ hộ kinh doanh do thừa kế.  

• Bản sao biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thay đổi chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh  

• Bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh.  

Lưu ý: Đối với trường hợp hộ kinh doanh chỉ do 01 cá nhân làm chủ thì hồ sơ không cần tài liệu số 3 và 4.  

Cơ quan tiếp nhận: Phòng Tài chính – Kế hoạch trực thuộc Uỷ ban nhân dân cấp huyện.  

Tính đến năm 2024, việc đăng ký thay đổi chủ hộ kinh doanh vẫn phải tiến hành thông qua hình thức nộp hồ sơ trực tiếp tại Phòng Tài chính – Kế hoạch. Tuy nhiên, theo ghi nhận của Apolat Legal, hiện tại đã có một số tỉnh thành đã thí điểm đăng ký trực tuyến đối với thủ tục thay đổi chủ hộ kinh doanh, có thể kể đến như: Hà Nội, Hưng Yên, Nam Định, Bắc Giang, Quảng Ninh, Thanh Hoá, Thừa Thiên Huế, Bình Định, Khánh Hòa, Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Vĩnh Long, Kiên Giang, Cà Mau. 

Khi tiếp nhận hồ sơ, Phòng Tài chính – Kế hoạch trao Giấy biên nhận và cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cho hộ kinh doanh trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ. Trường hợp hồ sơ không hợp lệ, Phòng Tài chính – Kế hoạch thông báo rõ nội dung cần sửa đổi, bổ sung bằng văn bản cho hộ kinh doanh trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ. 

3. Những lưu ý đối với việc thay đổi chủ hộ kinh doanh

Chủ hộ kinh doanh mới cũng phải đáp ứng những điều kiện được áp dụng đối với đối tượng được phép thành lập hộ kinh doanh như: phải là cá nhân/các thành viên trong một hộ gia đình (tức doanh nghiệp, tổ chức không phải là đối tượng được phép nhận chuyển nhượng/tặng cho, thừa kế hộ kinh doanh); không phải là người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi; không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định; không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại;… 

Căn cứ theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, sau khi bán, tặng cho, thừa kế hộ kinh doanh, hộ kinh doanh vẫn phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của hộ kinh doanh phát sinh trong thời gian trước ngày chuyển giao hộ kinh doanh, trừ trường hợp hộ kinh doanh, người mua, người được tặng cho, người thừa kế và chủ nợ của hộ kinh doanh có thỏa thuận khác. Vì vậy, trước khi nhận chuyển nhượng, tặng cho hộ kinh doanh, chủ hộ kinh doanh mới cần lưu ý về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác đã phát sinh trước đó trong quá trình điều hành kinh doanh của chủ hộ kinh doanh cũ, để tránh những rủi ro về tài chính trong quá trình tiếp quản việc vận hành hộ kinh doanh sau này, hoặc phải tiến hành đàm phán và ghi nhận lại những thoả thuận với chủ hộ kinh doanh cũ bằng những phương thức có giá trị pháp lý cao như hợp đồng thoả thuận được công chứng, trong trường hợp đồng ý nhận chuyển nhượng, tặng cho họ kinh doanh dù biết rõ những khoản nợ và nghĩa vụ tài chính khác của hộ kinh doanh. 

Việc được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh mới sau khi hồ sơ thay đổi chủ hộ kinh doanh đã được chấp thuận cũng yêu cầu chủ hộ kinh doanh mới phải nộp lại Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cũ. Vì vậy, chủ hộ kinh doanh mới phải chắc chắn về việc nắm giữ Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cũ để có thế tiến hành nộp lại cho cơ quan nhà nước. 

Bài viết liên quan:

1/ Thủ tục chuyển từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp

2/ Thủ tục giải thể hộ kinh doanh

3/ Mẫu thông báo tạm ngừng kinh doanh của doanh nghiệp, hộ kinh doanh mới nhất hiện nay

Chia sẻ: