Thành lập doanh nghiệp kinh doanh UCO tại Việt Nam

Kinh doanh dầu ăn đã qua sử dụng (tên tiếng Anh: Used Cooking Oil, sau đây được gọi tắt là “UCO”) và sản xuất các sản phẩm tái chế từ nguồn nguyên liệu này đang trở thành một xu hướng phát triển mạnh mẽ ở nhiều quốc gia phát triển, và cũng đang là một ngành công nghiệp đang bắt đầu nhen nhóm tại Việt Nam khi mà UCO có thể được sử dụng để sản xuất đa dạng nhiều loại sản phẩm như: xà phòng, chất tẩy rửa, chất đốt công nghiệp, đèn dầu, nhiên liệu sinh học thay thế cho xăng xe,… với chi phí nguyên liệu đầu vào rất thấp khi tận dụng lại nguồn rác thải của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm/kinh doanh ăn uống. Với nhu cầu tiêu thụ dầu ăn đang ở mức rất cao tại Việt Nam, cùng với ý thức bảo vệ môi trường ngày càng được nâng cao, việc thu gom và bán buôn/xuất khẩu UCO trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam hoặc từ Việt Nam sang các quốc gia khác không chỉ mang lại những cơ hội kinh doanh đầy triển vọng, mà còn góp phần giảm thiểu tác động xấu đến môi trường. Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư nước ngoài, thị trường này vẫn còn tiềm ẩn nhiều thách thức và yêu cầu về quy định pháp lý, môi trường và yếu tố văn hóa. Bài viết này sẽ trình bày một số vấn đề pháp lý cơ bản mà các nhà đầu tư cần lưu ý khi tham gia vào lĩnh vực kinh doanh UCO tại Việt Nam thông qua hình thức thành lập doanh nghiệp.  

1. Về thủ tục tiến hành đầu tư

Căn cứ theo Luật Đầu tư 2020, việc thành lập doanh nghiệp để tiến hành hoạt động kinh doanh UCO tại Việt Nam yêu cầu các nhà đầu tư nước ngoài phải có dự án đầu tư và xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. 

2. Về hình thức kinh doanh UCO tại Việt Nam

Như những loại hàng hoá khác, UCO chủ yếu được các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài nhắm đến để tiến hành kinh doanh dưới các hình thức phổ biến như nhập khẩu, xuất khẩu, bán buôn,…Tuy nhiên, với tính chất đặc biệt khi mang bản chất là rác thải, cũng như những nguy cơ tiềm tàng có thể gây ảnh hưởng đến môi trường nếu không được kiểm soát chặt chẽ, một số hình thức kinh doanh UCO tại Việt Nam có thế bị hạn chế về mặt pháp lý, đặc biệt là đối với nhà đầu tư nước ngoài. Trong bài viết này, Apolat Legal sẽ phân tích việc kinh doanh UCO dưới một số hình thức kinh doanh phổ biến nhất như sau: 

2.1 Nhập khẩu: 

UCO được nhận định là chất thải theo định nghĩa của Luật Bảo vệ môi trường 2020. Thêm vào đó, căn cứ theo Điều 6.6 Luật Bảo vệ môi trường 2020, việc nhập khẩu chất thải là hành vi bị nghiêm cấm, do đó việc nhập khẩu UCO vào Việt Nam là không thể thực hiện được. Quy định này đồng thời cũng áp dụng với cả các hoạt động khác như tạm nhập, tái xuất, quá cảnh UCO cũng như áp dụng với cả nhà đầu tư Việt Nam lẫn nhà đầu tư nước ngoài. 

2.2 Xuất khẩu: 

Về hình thức xuất khẩu, căn cứ theo Nghị định 69/2018/NĐ-CP, UCO không thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu hay xuất khẩu có điều kiện. Bên cạnh đó, căn cứ theo quy định tại Luật Đầu tư 2020 và Biểu cam kết WTO của Việt Nam, quyền xuất khẩu không bị hạn chế đối với Nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện xuất khẩu đối với hàng hóa không nằm trong danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu, hay xuất khẩu có điều kiện. Do đó, nhà đầu tư nước ngoài được quyền hoạt động xuất khẩu UCO tại Việt Nam. Tuy nhiên, quyền xuất khẩu được định nghĩa tại Điều 3.2 Nghị định 09/2018/NĐ-CP là “không bao gồm quyền mua hàng hoá từ các đối tượng không phải là thương nhân để xuất khẩu, trừ trường hợp pháp luật Việt Nam hoặc điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định khác.” và theo quy định tại Nghị định 31/2021/NĐ-CP, việc thu gom rác thải (trong đó bao gồm cả UCO) trực tiếp từ các hộ gia đình cũng là ngành, nghề chưa được tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, cho nên khi tiến hành hoạt động thu mua/thu gom UCO đế xuất khẩu sang nước ngoài, nhà đầu tư nước ngoài sẽ không được thu mua/thu gom UCO từ các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức không có đăng ký kinh doanh. 

2.3 Bán buôn: 

Hiện tại tính đến thời điểm năm 2024, pháp luật Việt Nam chưa có quy định cấm nhà đầu tư nước ngoài thực hiện quyền bán buôn UCO, cho nên nhà đầu tư nước ngoài có thể thực hiện việc bán buôn UCO tại thị trường nội địa. 

3. Về địa điểm thực hiện dự án kinh doanh UCO

Khi tiến hành xin cấp Giấy Chứng Nhận Đăng Ký Đầu Tư để nhằm mục đích thực hiện dự án thành lập công ty kinh doanh UCO tại Việt Nam, một trong những tiêu chí mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ xem xét trong hồ sơ của nhà đầu tư nước ngoài chính là việc dự án phải có địa điểm thực hiện dự án đầu tư và phải đảm bảo rằng địa điểm này là phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia/quy hoạch vùng/quy hoạch tỉnh/quy hoạch đô thị/quy hoạch đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt (nếu có). Các dự án kinh doanh UCO đa phần sẽ đòi hỏi việc nhà đầu tư sẽ phải lưu trữ UCO tại địa điểm thực hiện dự án, và do đó trong trường hợp này, nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải đảm bảo địa điểm thực hiện dự án đầu tư phải phù hợp cho việc kinh doanh, lưu trữ UCO để cơ quan chức năng có cơ sở xem xét hồ sơ đăng ký thực hiện dự án. Trong một số trường hợp, việc xác định liệu quy hoạch của địa điểm thực hiện dự án dự kiến của nhà đầu tư nước ngoài có phù hợp cho việc kinh doanh UCO hay không, sẽ phải phụ thuộc vào ý kiến của các cơ quan có liên quan như Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường,… 

4. Về vấn đề môi trường

Việc lưu trữ UCO trong suốt quá trình vận hành kinh doanh cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với môi trường khi UCO mang bản chất là chất thải, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là gây ô nhiêm nguồn nước nếu không được kiểm soát và lưu trữ theo những tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài sử dụng địa điểm thực hiện dự án để làm địa điểm lưu trữ UCO, nhà đầu tư nước ngoài phải đặc biệt lưu ý về khoảng cách an toàn về môi trường của địa điểm này đối với khu dân cư, theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP. 

Bài viết liên quan:

1/ Thành lập công ty Singapore để gọi vốn đầu tư cho công ty Việt Nam

2/ Điều kiện và trình tự, thủ tục thành lập sàn giao dịch bất động sản

3/ Nhà đầu tư Trung Quốc thành lập nhà máy sản xuất đồ uống tại Việt Nam

4/  Thành lập công ty sản xuất tại Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài

Chia sẻ: