Giải quyết tranh chấp tại Trung tâm tài chính quốc tế theo Nghị quyết số 222/2025/QH15

Ngày 27/6/2025, Quốc hội Việt Nam chính thức ban hành Nghị quyết số 222/2025/QH15 về TTTCQT tại Việt Nam (Nghị quyết 222) đã tạo cơ sở pháp lý đầu tiên cho việc xây dựng và phát triển các TTTCQT tại Việt Nam. Đồng thời, Nghị quyết 222 cũng đặt nền móng cho các cơ chế giải quyết tranh chấp đặc biệt tại TTTCQT tại Việt Nam. Bài viết sau đây trình bày khái quát các quy định về giải quyết tranh chấp tại TTTCQT tại Việt Nam theo quy định của Nghị quyết 222. 

Trước tiên, theo quy định tại khoản 1, Điều 3 Nghị quyết 222, TTTCQT (TTTCQT) được hiểu là khu vực có ranh giới địa lý xác định do Chính phủ thành lập đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng, tập trung hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính và dịch vụ hỗ trợ, được áp dụng cơ chế, chính sách quy định tại Nghị quyết này. Theo đó, việc thành lập TTTCQT được xem là hình thành một khu vực có chính sách và khung pháp lý riêng, vượt trội, đặc thù nhằm thu hút các nhà đầu tư cung cấp sản phẩm, dịch vụ tài chính và các dịch vụ phi tài chính liên quan kết nối với các TTTCQT.¹ Tuy nhiên, một trong các bước quan trọng để hình thành TTTCQT là xây dựng mô hình giải quyết tranh chấp hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.² Do đó, Nghị quyết 222 đã xây dựng khung pháp lý tổng quan cho việc giải quyết tranh chấp tại TTTCQT. 

Cụ thể, ngoài các phương thức giải quyết tranh chấp theo pháp luật Việt Nam, Điều 30 Nghị quyết 222 quy định tranh chấp giữa các Thành viên hoặc tranh chấp giữa Thành viên với nhà đầu tư ngoài TTTCQT về hoạt động đầu tư kinh doanh trong TTTCQT có thể được giải quyết tại một trong những cơ quan, tổ chức sau đây: 

1. Trọng tài nước ngoài; 
2. Trọng tài quốc tế; 
3. Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTCQT; 
4.  Trọng tài Việt Nam; 
5. Tòa án nước ngoài; 
6. Tòa án Việt Nam. 

Theo đó, một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết 222 là việc xây dựng một Trung tâm trọng tài quốc tế độc lập thuộc TTTCQT để cung cấp dịch vụ giải quyết tranh chấp bằng trọng tài và hòa giải thương mại cho các bên liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh tại TTTCQT theo quy tắc và quy định do Trung tâm trọng tài quốc tế ban hành. Hiện tại, Chính phủ đang trong quá trình hoàn thiện Nghị định về Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTCQT tại Việt Nam và việc áp dụng pháp luật, giải quyết tranh chấp tại TTTCQT để cụ thể hóa phương thức giải quyết tranh chấp này. 

Bên cạnh đó, Nghị quyết 222 còn tạo nên bước đột phá trong việc quy định các cơ chế giải quyết tranh chấp khi cho phép các bên tranh chấp có quyền thỏa thuận từ bỏ quyền yêu cầu Tòa án hủy quyết định công nhận hoà giải thành hoặc phán quyết trọng tài có hiệu lực pháp luật của Hội đồng trọng tài thuộc Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTCQT. Theo đó, Tòa án sẽ không giải quyết yêu cầu hủy phán quyết, quyết định của Hội đồng trọng tài khi các bên đã có văn bản thỏa thuận từ bỏ quyền này. Đây là một sự khác biệt căn bản so với Luật Trọng tài thương mại năm 2010 của Việt Nam và thông lệ của nhiều quốc gia theo Luật mẫu của UNCITRAL, vốn không cho phép các bên từ bỏ hoàn toàn quyền yêu cầu hủy phán quyết tại Tòa án nơi Trọng tài đặt trụ sở.³ 

Bên cạnh Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTCQT tại Việt Nam, một trong những cơ chế giải quyết tranh chấp đáng chú ý của Nghị quyết 222 là việc xây dựng Tòa án chuyên biệt thuộc TTTCQT tại Việt Nam để xét xử, giải quyết các vụ việc tại TTTCQT tại Việt Nam. Hiện tại, cơ chế giải quyết tranh chấp bằng Tòa án chuyên biệt đã được cụ thể hóa tại Luật Tòa án chuyên biệt tại TTTCQT được Quốc hội thông qua ngày 11/12/2025, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026.  

Nhìn chung, nhằm thích ứng với bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, việc xây dựng TTTCQT tại Việt Nam là một bước tiến chiến lược nhằm kết nối Việt Nam với thị trường tài chính toàn cầu, thu hút dòng vốn ngoại và nâng cao vị thế kinh tế quốc gia.4 Do đó, việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng cho việc giải quyết tranh chấp tại TTTCQT đã góp phần tạo động lực cho việc phát triển TTTCQT tại Việt Nam.  

(1) Hải Liên (2025), Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam: Hệ sinh thái tài chính hiện đại, cạnh tranh toàn cầu, thể chế đột phá, Báo điện tử Chính phủ, https://baochinhphu.vn/trung-tam-tai-chinh-quoc-te-tai-viet-nam-he-sinh-thai-tai-chinh-hien-dai-canh-tranh-toan-cau-the-che-dot-pha-102250611104457767.htm. 

(2) Vũ Kim Hạnh Dung, Trần Quốc Đạt (2025), Giải quyết tranh chấp tại Trung tâm Tài chính quốc tế, Tạp chí Kinh tế Sài Gòn Online, https://thesaigontimes.vn/giai-quyet-tranh-chap-tai-trung-tam-tai-chinh-quoc-te/. 

(3) Bùi Ai Giôn (2025), Tòa án chuyên biệt tại trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam: vai trò, thách thức và mô hình tổ chức, Tạp chí Tòa án nhân dân số 18/2025, https://tapchitoaan.vn/toa-an-chuyen-biet-tai-trung-tam-tai-chinh-quoc-te-tai-viet-nam-vai-tro-thach-thuc-va-mo-hinh-to-chuc14174.html. 

(4) Vũ Kim Hạnh Dung, Trần Quốc Đạt (2025), tlđd. 

Bài viết liên quan

1. Giải quyết tranh chấp thông qua cơ chế hòa giải thương mại
2. Giải quyết tranh chấp về mã số HS

Chia sẻ: