Yêu cầu khi thực hiện mô tả chi tiết sáng chế trong đơn đăng ký sáng chế tại Việt Nam

Mô tả chi tiết sáng chế là một trong những yêu cầu bắt buộc khi thực hiện đăng ký sáng chế. Mô tả sáng chế là công đoạn phức tạp, đòi hỏi người thực hiện cần có kiến thức chuyên môn sâu về lĩnh vực của sáng chế, hiểu về sáng chế và cũng phải nắm rõ các yêu cầu của pháp luật khi thực hiện. Do đó, bài viết này sẽ tóm tắt một số yêu cầu quan trọng mà người nộp đơn đăng ký sáng chế cần lưu ý và đảm bảo khi thực hiện mô tả sáng chế.  

Trong công đoạn này, người nộp đơn phải mô tả được một cách chi tiết một hoặc một số phương án thực hiện sáng chế sao cho người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật tương ứng có thể đạt được mục đích đề ra của sáng chế hoặc thực hiện được sáng chế.

1. Mô tả sáng chế dạng dạng cơ cấu

Cơ cấu phải được mô tả theo các đặc điểm về kết cấu (ở trạng thái tĩnh) có dựa vào các ký hiệu chỉ dẫn trên các hình vẽ. Các đặc điểm kết cấu phải được trình bày tỉ mỉ, tức là phải có đầy đủ các đặc điểm cấu tạo về mặt kỹ thuật của cơ cấu ở dạng hoàn chỉnh. Nếu cần, có thể có các đặc điểm công nghệ chế tạo chi tiết, cụm chi tiết của cơ cấu đó. 

Sau khi cơ cấu đã được mô tả ở trạng thái tĩnh, cần mô tả sự hoạt động của cơ cấu hoặc phương pháp sử dụng cơ cấu đó bằng cách chỉ ra trình tự làm việc, hoặc sự tương tác của các chi tiết, cụm chi tiết cấu thành cơ cấu đó. 

Cơ cấu không những được mô tả về mặt kết cấu mà còn cần được mô tả về mặt chức năng. Trong một số lĩnh vực kỹ thuật (ví dụ như máy tính), thì việc mô tả rõ về mặt chức năng có thể phù hợp hơn so với việc mô tả chi tiết về mặt kết cấu.

2. Mô tả sáng chế dạng chất

Đối với hợp chất hoá học cụ thể có công thức cấu tạo xác định thì trước hết phải nêu được công thức cấu tạo đó, được chứng minh bằng các phương pháp đã biết, phải nêu được các hằng số lý – hoá, và mô tả phương pháp thu nhận hợp chất đó.  

Đối với thuốc chữa bệnh cho người và động vật, phải nêu được các yếu tố phát hiện được, giải thích ảnh hưởng của việc sử dụng thuốc này tới nguyên nhân gây bệnh, phương pháp bào chế thuốc, kết quả thử nghiệm về độc tính và hiệu quả của thuốc, liều lượng, cách sử dụng thuốc cũng như tác dụng phụ, nếu có. 

Đối với hợp chất hoá học thu được bằng cách sử dụng vật liệu sinh học, phải nêu được thông tin về phương pháp sinh tổng hợp có sự tham gia của vật liệu này, các dữ liệu về vật liệu sinh học, trong trường hợp cần thiết phải nêu được thông tin về việc nộp lưu chúng. 

Đối với các hợp chất mới là các chất có hoạt tính sinh học thì phải nêu được các chỉ số hoạt tính và độ độc đối với các hợp chất đó, và trong trường hợp cần thiết phải nêu cả tính chọn lọc tác dụng và các chỉ số khác. 

Đối với các sản phẩm không rõ cấu trúc như sản phẩm có cấu trúc rất phức tạp (ví dụ, polyme) hay sản phẩm là hỗn hợp của nhiều hợp chất khác nhau (ví dụ, phần chiết hay phân đoạn), sản phẩm này có thể được xác định bằng quy trình thu nhận chúng (ví dụ, sản phẩm X thu được bằng quy trình Y) hay bằng các dấu hiệu về thông số vật lý, hoá học và/hoặc đặc tính của chúng, với điều kiện các dấu hiệu này là đủ để so sánh và phân biệt sản phẩm này với các sản phẩm đã biết.

3. Mô tả sáng chế dạng vật liệu sinh học

Thuật ngữ ‘‘vật liệu sinh học” được dùng để chỉ vật liệu bất kỳ chứa thông tin di truyền và có thể tự tái sinh hoặc được tái sinh trong hệ sinh học. 

Đối với sáng chế về vật liệu sinh học, cần chỉ ra được dữ liệu danh mục và nguồn gốc vật liệu sinh học, dữ liệu về thành phần định tính và định lượng của môi trường nuôi cấy, các điều kiện nuôi cấy, thời gian nuôi cấy, đặc trưng của quá trình sinh tổng hợp các sản phẩm hữu ích (có mục đích), hiệu suất sản phẩm, độ hoạt tính, khả năng sinh sản của chủng và các phương pháp xác định nó.  

Các trường hợp vật liệu sinh học được coi là sẵn có đối với công chúng, tức là các vật liệu sinh học đã được biết rõ đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kỹ thuật này, thì phải có thông tin đầy đủ về nhận dạng các đặc tính của vật liệu sinh học và khả năng sẵn có của vật liệu sinh học này.  

Đối với sáng chế về gen, cần chỉ ra được trình tự nucleotit của gen này hoặc trình tự axit amin của protein được mã hoá bởi gen này, hoặc chỉ ra được các cải biến trong trình tự nucleotit hoặc axit amin kết hợp với các chức năng của gen, hoặc chỉ ra được các chức năng, đặc tính lý hoá, nguồn gốc của gen, quy trình tạo ra gen này. 

4. Mô tả chi tiết sáng chế dạng quy trình (phương pháp)

Trước hết phải chỉ ra được trình tự thực hiện các công đoạn (nguyên công hoặc bước), cũng như điều kiện cụ thể (ví dụ, nhiệt độ, áp suất, thời gian, v.v.), cơ cấu, chất, và vật liệu sinh học được sử dụng để thực hiện công đoạn. Nếu quy trình được đặc trưng bởi việc sử dụng phương tiện (cơ cấu, chất và vật liệu sinh học) đã biết trước ngày ưu tiên của đơn thì chỉ cần có tên phương tiện đó là đủ. Trong trường hợp sử dụng các phương tiện mới thì phải mô tả được một cách cụ thể phương tiện đó kèm theo hình vẽ (nếu cần). 

Đối với phương pháp thu nhận một nhóm (hoặc một loạt) hợp chất hoá học mới được biểu thị bằng một công thức cấu tạo tổng quát thì phải có ví dụ thu nhận ít nhất một hợp chất trong nhóm bằng phương pháp này. Nếu nhóm bao gồm các hợp chất với các gốc khác nhau về bản chất hoá học thì số lượng ví dụ phải đủ để khẳng định khả năng thu nhận các hợp chất đó. Đối với việc thu nhận các hợp chất cấu thành dãy nhóm (dãy) thì phải nêu được công thức cấu tạo được khẳng định bởi các phương pháp đã biết và các tính chất lý – hoá. Trong phần mô tả này cũng phải có các thông tin về chức năng hay các hoạt tính sinh học của các hợp chất mới. 

Đối với phương pháp thu nhận hợp chất cao phân tử có công thức không xác định thì phải có các dữ liệu cần thiết để nhận dạng nó. Phải nêu được các thông tin về các chất phản ứng ban đầu để thu nhận hợp chất cũng như thông tin khẳng định khả năng đạt được công dụng mà người nộp đơn đề ra đối với hợp chất đó, cụ thể là thông tin về các tính chất thu được do công dụng mới đó mang lại. 

Đối với phương pháp thu nhận hỗn hợp có thành phần và cấu trúc không xác định với công dụng hoặc tính sinh khả dụng, ngoài các ví dụ liên quan tới công đoạn, trình tự cũng như điều kiện thực hiện các công đoạn thì phải có thông tin cần thiết về hỗn hợp đó để nhận dạng nó cũng như thông tin khẳng định khả năng đạt được công dụng do người nộp đơn đề ra, chẳng hạn thông tin về các tính chất do công dụng đó tạo ra. 

Đối với phương pháp thu nhận sản phẩm có thành phần hoặc chính sản phẩm đó được làm bằng vật liệu có thành phần và cấu trúc không xác định thì phải có thông tin về vật liệu và sản phẩm đó để nhận biết chúng, các số liệu về tính chất của vật liệu và các đặc tính công nghệ của thành phần và/hoặc sản phẩm. 

Trên đây là tóm tắt một số yêu cầu chính khi thực hiện mô tả sáng chế. Tuy nhiên, đây không phải là tất cả các yêu cầu đang có. Ngoài ra, khi mô tả sáng chế, người nộp đơn cũng cần đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu đáp ứng các yêu cầu cần có theo quy định pháp luật, nhưng vẫn phải đảm bảo sáng chế không bị tiết lộ quá mức dẫn đến bị các bên khác lợi dụng hoặc xâm phạm, làm mất đi tính cạnh tranh do sáng chế mang lại. Do đó, để đảm bảo việc mô tả sáng chế được thực hiện đúng và đầy đủ, người nộp đơn cần có sự tham vấn với các đơn vị tư vấn và chuyên gia về sáng chế khi thực hiện.  

Chia sẻ: