Thanh Toán Giao Dịch Vốn, Làm Sao Cho Đúng?

Kể từ ngày 01 tháng 07 năm 2015, khi Luật Đầu Tư và Luật Doanh Nghiệp chính thức có hiệu lực, môi trường đầu tư của Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư. Đồng thời, các doanh nghiệp Việt Nam cũng có được điều kiện thuận lợi hơn trong việc thu hút được nguồn vốn đầu tư khi mà các điều kiện, trình tự, thủ tục đầu tư được quy định một cách rõ ràng và minh bạch. Qua đó, các giao dịch chuyển nhượng vốn, góp vốn hay còn được gọi chung là các giao dịch vốn giữa các nhà đầu tư được thực hiện thường xuyên.

Để bảo vệ quyền lợi cho các nhà đầu tư, các giao dịch vốn cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật bao gồm các điều kiện để các bên có thể tiến hành giao dịch và các quy định mà các bên cần tuân thủ khi thực hiện thanh toán. Thông thường, các điều kiện để giao dịch được thực hiện luôn được các nhà đầu tư và doanh nghiệp tuân thủ vì đây là điều kiện tiên quyết của giao dịch. Tuy nhiên, cả doanh nghiệp và nhà đầu tư đều thường xuyên “quên” tuân thủ các quy định pháp luật khi thực hiện thanh toán, đặc biệt là các giao dịch vốn trong doanh nghiệp vừa và nhỏ vì lý do không biết để tuân thủ. Hậu quả của việc không tuân thủ quy định pháp luật về thanh toán trong giao dịch vốn là (i) doanh nghiệp bị xử phạt vi phạm hành chính do vi phạm quy định pháp luật, (ii) doanh nghiệp và các nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc chứng minh các nhà đầu tư đã hoàn tất giao dịch vốn, (iii) nhà đầu tư nước ngoài không thể chuyển lợi nhuận ra nước ngoài do không thể chứng minh dòng tiền góp vốn được chuyển một cách hợp pháp.

Do đó, để tuân thủ các quy định pháp luật khi thực hiện thanh toán giao dịch vốn, các bên cần xác định được các yếu tố bao gồm: (i) giao dịch vốn là giao dịch chuyển nhượng vốn hay giao dịch góp vốn, (ii) giao dịch vốn có diễn ra doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài không? (iii) các bên trong giao dịch là người cư trú hay người không cư trú? (iv) các bên trong giao dịch là cá nhân hay tổ chức? Căn cứ trên các yếu tố được xác định, cấu trúc thanh toán giao dịch vốn cụ thể bao gồm:

• Trong trường hợp giao dịch góp vốn tại doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, việc góp vốn của các nhà đầu tư đều được thực hiện bằng hình thức chuyển khoản vào tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của doanh nghiệp theo đúng quy định của pháp luật về ngoại hối.
• Trong trường hợp giao dịch góp vốn tại doanh nghiệp không có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thì:
  • Nhà đầu tư là người không cư trú phải thực hiện mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại một ngân hàng thương mại tại Việt Nam để thực hiện chuyển tiền góp vốn vào tài khoản của doanh nghiệp.
  • Nhà đầu tư là tổ chức là người cư trú phải thực hiện việc góp vốn bằng cách chuyển khoản ngân hàng.
  • Đối với nhà đầu tư cá nhân là người cư trú thì pháp luật không có quy định cụ thể, nên có thể góp vốn thông qua tài khoản ngân hàng hoặc góp bằng tiền mặt.
• Trong trường hợp giao dịch chuyển nhượng vốn diễn ra giữa các nhà đầu tư cá nhân là người cư trú, việc thanh toán giao dịch vốn có thể được thực hiện bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản giữa các nhà đầu tư cá nhân với nhau khi pháp luật hiện hành không có hướng dẫn chi tiết đối với vấn đề này.
• Trong trường hợp giao dịch chuyển nhượng vốn diễn ra giữa các nhà đầu tư là người cư trú và một trong các bên là tổ chức, việc thanh toán phải được thực hiện bằng hình thưc chuyển khoản qua tài khoản ngân hàng của các bên.
• Trong trường hợp giao dịch chuyển nhượng vốn diễn ra tại doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài giữa các nhà đầu tư là người không cư trú (không phân biệt cá nhân hay tổ chức), việc thanh toán giữa các nhà đâu tư có thể được thực hiện thông qua tài khoản của các nhà đầu tư tại nước ngoài. Trường hợp này, pháp luật về ngoại hối chỉ quy định việc thanh toán của các nhà đầu tư không thực hiện qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của công ty.
• Trong trường hợp giao dịch chuyển nhượng vốn diễn ra tại doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài giữa nhà đầu tư là người cư trú và nhà đầu tư là người không cư trú, giá trị thanh toán phải được bên mua chuyển vào tài khoản vốn đầu tư trực tiếp của doanh nghiệp và từ đây giá trị thanh toán tiếp tục được chuyển vào tài khoản ngân hàng của bên bán.
• Trong trường hợp giao dịch chuyển nhượng vốn diễn ra tại doanh nghiệp không có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài mà một trong các bên là người không cư trú thì việc thanh toán phải được thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư gián tiếp của (các) nhà đầu tư là người không cư trú.

Trên đây là vấn đề mà doanh nghiệp và các nhà đầu tư cần lưu ý tuân thủ khi thực hiện thanh toán giao dịch vốn để có thể hạn chế được các rủi ro pháp lý có thể phát sinh trong tương lai.

Chia sẻ: