Quy định pháp lý và cơ hội đầu tư tại Nhật Bản

Nhật Bản hay còn gọi là đất nước mặt trời mọc dần được các cá nhân/tổ chức Việt Nam lựa chọn làm nơi đầu tư và điểm đến cho các dự án IT.  Thành công nhất phải kể đến là FPT. Tính đến cuối năm 2022, sau 17 năm hoạt động kinh doanh tại Nhật Bản, FPT không chỉ trở thành công ty IT Việt Nam đầu tiên đầu tư thành công vào thị trường Nhật Bản mà còn là công ty Việt Nam lớn nhất tại Nhật Bản. Hiện tại, số lượng văn phòng tại Nhật Bản của FPT là 13, với số lượng nhân viên lên đến 2.000 người.1 

1. Lợi thế khi đầu tư tại Nhật Bản 

• Việt Nam và Nhật Bản đã ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Việt Nam – Nhật Bản (VJEPA) vào ngày 25/12/2008 và có hiệu lực từ ngày 1/10/2009. Đây là FTA song phương đầu tiên của Việt Nam, trong đó cả Việt Nam và Nhật Bản dành nhiều ưu đãi cho nhau hơn so với Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện ASEAN – Nhật Bản (AJCEP) và cam kết trong WTO (đặc biệt các dịch vụ chuyên môn như dịch vụ pháp lý, tư vấn thuế, dịch vụ máy tính, kỹ thuật, quảng cáo, phân tích kiểm định…; các dịch vụ về thông tin, xây dựng, phân phối, giáo dục, môi trường, tài chính, y tế, du lịch).2 

• Theo đó, Nhà đầu tư Việt Nam sẽ được tạo điều kiện thuận lợi hơn khi đầu tư sang Nhật Bản so với các nước trong khối ASEAN. 

2. Quy định pháp lý đầu tư sang Nhật Bản 

2.1 Nhà đầu tư Việt Nam có thể lựa chọn một số hình thức để đầu tư sang Nhật Bản bao gồm:3

• Thành lập tổ chức kinh tế theo quy định của pháp luật nước tiếp nhận đầu tư; 
• Đầu tư theo hình thức hợp đồng ở nước ngoài; 
• Góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của tổ chức kinh tế ở nước ngoài để tham gia quản lý tổ chức kinh tế đó; 
• Mua, bán chứng khoán, giấy tờ có giá khác hoặc đầu tư thông qua các quỹ đầu tư chứng khoán, các định chế tài chính trung gian khác ở nước ngoài; 
• Các hình thức đầu tư khác theo quy định của pháp luật nước tiếp nhận đầu tư.

2.2 Đối tượng có thể đầu tư sang Nhật Bản: cá nhân, tổ chức.

2.3 Ngành nghề có thể đầu tư sang Nhật Bản: Tất cả các ngành nghề kinh doanh trừ:4

• Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh quy định tại Điều 6 của Luật Đầu Tư 2020 và các điều ước quốc tế có liên quan.
• Ngành, nghề có công nghệ, sản phẩm thuộc đối tượng cấm xuất khẩu theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại thương.
• Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh theo quy định của pháp luật nước tiếp nhận đầu tư.

2.4 Nguồn vốn có thể dùng để đầu tư sang Nhật Bản:

Hiện nay pháp luật cho phép Nhà đầu tư linh hoạt động sử dụng các nguồn vốn sau để đầu tư ra nước ngoài:  

• Ngoại tệ trên tài khoản tại tổ chức tín dụng được phép hoặc mua tại tổ chức tín dụng được phép theo quy định của pháp luật; 

• Đồng Việt Nam phù hợp với pháp luật về quản lý ngoại hối của Việt Nam;

• Máy móc, thiết bị, vật tư, nguyên liệu, nhiên liệu, hàng hóa thành phẩm, hàng hóa bán thành phẩm; 

• Giá trị quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, thương hiệu, quyền đối với tài sản; 

• Cổ phần, phần vốn góp, dự án của nhà đầu tư được hoán đổi tại tổ chức kinh tế ở Việt Nam và tổ chức kinh tế ở nước ngoài: đây là một loại nguồn vốn và hình thức đầu tư sang nước ngoài khá mới mẻ và ít phổ biến hiện nay. Có thể nói việc pháp luật Việt Nam cho phép các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài có thể hoán đổi cổ phần, phần vốn góp giúp cho việc hợp tác giữa các quốc gia trở nên dễ dàng và linh hoạt, mở rộng hình thức đầu tư và có thể dùng cổ phần/phần vốn góp/dự án nước ngoài để trả nợ cho nhà đầu tư Việt Nam và giúp Nhà đầu tư Việt Nam trở thành cổ đông/thành viên góp vốn/chủ dự án tại nước ngoài.

Tuy nhiên, cùng cần lưu ý về việc kiểm tra quy định pháp luật của nước tiếp nhận xem việc hoàn đổi cổ phần/phần vốn góp/dự án nước ngoài có thể thực hiện trên thực tế hay không để đảm bảo quá trình thực hiện chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. 

• Các tài sản hợp pháp khác theo quy định của pháp luật dân sự.

2.5 Các thủ tục cần thực hiện tại Việt Nam để được đầu tư sang Nhật Bản:5

2.5.1 Xin chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài:

Các dự án sau phải thực hiện xin chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài:6 

• Dự án đầu tư có yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần được Quốc hội quyết định. 

• Dự án đầu tư thuộc lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, báo chí, phát thanh, truyền hình, viễn thông có vốn đầu tư ra nước ngoài từ 400 tỷ đồng trở lên 

• Dự án đầu tư từ 800 tỷ đồng trở lên. 

Các dự án không thuộc các trường hợp trên không phải thực hiện thủ tục xin chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài. 

2.5.2 Xin cấp Giấy Chứng Nhận Đăng Ký Đầu Tư Ra Nước Ngoài 

2.5.3 Mở tài khoản vốn đầu tư ra nước ngoài

2.5.4 Đăng ký giao dịch ngoại hối tại Ngân Hàng Nhà Nước

2.5.5 Chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài. 

Trên đây là những vấn đề pháp lý cơ bản cần nắm khi đầu tư sang Nhật Bản. Hy vọng rằng các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức từ Việt Nam sẽ có được góc nhìn toàn diện, từ đó xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả và bền vững tại thị trường quốc tế. 

1 Nhật Bản: “miền đất hứa” của doanh nghiệp IT Việt – Nhịp sống kinh tế Việt Nam & Thế giới (vneconomy.vn) 

2 Các cam kết chính (moit.gov.vn) 

3 Điều 52.1 Luật đầu tư 2020 

4 Điều 53 Luật đầu tư 2020 

5 Bộ Tư pháp: Thủ tục đăng ký thương mại và doanh nghiệp cho người nước ngoài và cư trú ở nước ngoài (moj.go.jp) 

6 Điều 56 Luật đầu tư 2020 

Bài viết liên quan:

1/ Nhà đầu tư nước ngoài đầu tư dự án nhà máy sản xuất tại Việt Nam

2/ Nhà đầu tư nước ngoài kinh doanh nhà hàng ngoài trung tâm thương mại

3/ Nhà đầu tư Trung Quốc hoạt động sản xuất giường, tủ, bàn, ghế tại Việt Nam

Chia sẻ: