Nhà đầu tư nước ngoài không góp đủ vốn điều lệ và các phương án xử lý

Một công ty có vốn đầu tư nước ngoài mới thành lập và hoạt động tại Việt Nam thông thường phải đạt được hai loại giấy phép cơ bản là Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (Sau đây gọi tắt là “IRC”) và Giấy chứng nhận đăng ký doang nghiệp (Sau đây gọi tắt là “ERC”). Sau khi thực hiện các thủ tục xin cấp IRC và ERC, công ty có vốn đầu tư nước ngoài phải thực hiện các thủ tục cần thiết khác và triển khai hoạt động công ty theo quy định pháp luật. Trong đó, việc góp vốn điều lệ đúng thời hạn là một trong những vấn đề quan trọng nổi bật tạo thuận lợi cho việc khởi động sự hoạt động công ty tại Việt Nam. 

1. Thời hạn góp vốn điều lệ 

Thời hạn góp vốn điều lệ được quy định trong Luật Doanh nghiệp tối đa là chín mươi ngày (90) ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, không kể thời gian vận chuyển, nhập khẩu tài sản góp vốn, thực hiện thủ tục hành chính để chuyển quyền sở hữu tài sản(1). Tuy nhiên, đối với trường hợp công ty cổ phần, cổ đông sáng lập có thể quy định một thời hạn khác ngắn hơn trong điều lệ công ty hoặc hợp đồng đăng ký mua cổ phần. Quy định về thời hạn góp vốn này là quy định thống nhất cho tất cả các công ty được thành lập và hoạt động tại Việt Nam, không phân biệt có vốn đầu tư nước ngoài hay không. 

Tuy nhiên, bên cạnh Luật Doanh nghiệp, công ty có vốn đầu tư nước ngoài còn chịu sự điều chỉnh của Luật Đầu tư, các văn bản hướng dẫn Luật Đầu tư và các văn bản chuyên ngành về đầu tư nước ngoài, cùng với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Theo đó, việc góp vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài không chỉ tuân thủ quy định về thời hạn chín mươi ngày (90) ngày kể từ ngày được cấp ERC mà còn phụ thuộc vào tiến độ góp vốn được quy định trong IRC. Trên thực tế, phần lớn các công ty có vốn đầu tư nước ngoài khi đăng ký tiến độ góp vốn trong hồ sơ thủ tục xin cấp IRC đều chọn thời hạn góp vốn chung là chín mươi ngày (90) ngày kể từ ngày được cấp ERC. Tuy nhiên, thời hạn này có thể được kéo dài tùy thuộc vào tính chất, quy mô dự án hoặc đặc thù ngành nghề. Khi nhà đầu tư lập dự án đầu tư và trình hồ sơ xin chấp thuận nếu nhà đầu tư chứng minh được tính phù hợp, ví dụ dự án đầu tư  có yêu cầu kỹ thuật đặc thù, quy mô vốn lớn, hoặc việc huy động vốn gặp trở ngại khách quan….nhà đầu tư có thể đăng ký tiến độ góp vốn dài hơn chín mươi (90) ngày.  

Như vậy, thời hạn góp vốn đối với công ty có vốn đầu tư nước ngoài sẽ được quy định trong Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, và có thể được kéo dài hơn 90 ngày nếu được cơ quan quản lý đầu tư phê duyệt dựa trên tính chất và yêu cầu cụ thể của dự án. Việc điều chỉnh này phải tuân thủ quy trình và thủ tục theo Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn liên quan. 

2. Nhà đầu tư nước ngoài không góp đủ vốn trong thời hạn sẽ xử lý thế nào? 

Góp vốn điều lệ đủ và đúng thời hạn đã cam kết không chỉ tuân thủ quy định pháp luật mà giúp doanh nghiệp có sự khởi động với nguồn “khí huyết khỏe”. Trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài không thể góp vốn đủ và đúng hạn, tùy thuộc vào mỗi giai đoạn, nhà đầu tư nước ngoài có thể áp dụng các phương án xử lý khác nhau.  

Trường hợp 1: Trước khi hết thời hạn góp vốn được quy định tại IRC 

Dựa trên kế hoạch tài chính, nếu nhà đầu tư nước ngoài nhận thấy không thể góp đủ số vốn đã đăng ký và trong thời hạn được ghi nhận tại IRC và ERC. Nhà đầu tư nước ngoài cần có kế hoạch tài chính phù hợp và thực hiện thủ tục điều chỉnh tiến độ góp vốn trên IRC trước ít nhất ba mươi ngày (30) trước khi hết hạn góp vốn. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, nhà đầu tư nước ngoài có thể xem xét các bước thực hiện như sau: 

• Bước 1: Nhà đầu tư nước ngoài thực hiện góp trước số vốn trong khả năng tài chính theo quy định pháp luật Việt Nam 

• Bước 2: Thực hiện thủ tục điều chỉnh tiến độ góp vốn và số vốn góp trên IRC theo đúng số vốn thực tế đã góp tại Bước 1. 

• Bước 3: Thực hiện thủ tục điều chỉnh giảm vốn điều lệ trên ERC theo đúng số vốn thực tế đã góp trong thời hạn theo quy định của pháp luật doanh nghiệp(2). 

Theo phương án này, việc không góp đủ vốn của nhà đầu tư nước ngoài sẽ không có bất kỳ rủi ro pháp lý khác theo quy định pháp luật. 

Trường hợp 2: Hết thời hạn góp vốn được quy định tại IRC nhưng trong thời gian điều chỉnh giảm vốn điều lệ trên ERC theo quy định pháp luật 

Đối với trường hợp này, nhà đầu tư nên nhanh chóng thực hiện thủ tục điều chỉnh giảm vốn điều lệ trên ERC theo đúng số vốn thực tế đã góp trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày cuối cùng phải góp đủ phần vốn góp theo quy định pháp luật doang nghiệp để đảm bảo rủi ro pháp lý.  

Đối với việc điều chỉnh IRC, nếu nhà đầu tư nước ngoài chưa thực hiện thủ tục điều chỉnh tiến độ góp vốn và số vốn góp bằng số vốn góp thực tế sau khi hết thời hạn góp vốn được quy định trên IRC. Nhà đầu tư có thể bị phạt tiền từ 70.000.000 VNĐ đến 100.000.000 VNĐ đối với hành vi không thực hiện thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trong trường hợp việc điều chỉnh dự án đầu tư làm thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư(3). 

Bên cạnh đó, trong một số trường hợp, nhà đầu tư nước ngoài có thể giải trình sử dụng các chi phí cho việc thành lập công ty như chi phí thuê văn phòng, chi phí thuê luật sư…. như một khoản vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài nếu chi phí này đáp ứng đủ điều kiện về hóa đơn, chứng từ. 

Trường hợp 3: Hết thời hạn góp vốn được quy định tại IRC và hết thời hạn điều chỉnh giảm vốn điều lệ trên ERC theo quy định pháp luật 

Tương tự như trường hợp 2, nhà đầu tư có thể bị phạt tiền từ 70.000.000 VNĐ đến 100.000.000 VNĐ đối với hành vi không thực hiện thủ tục điều chỉnh IRC trong trường hợp việc điều chỉnh dự án đầu tư làm thay đổi nội dung IRC(4). 

Bên cạnh đó, nhà đầu tư có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 VNĐ đến 20.000.000 VNĐ đối với hành vi vi phạm thời hạn đăng ký thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, mức phạt cụ thể tùy thuộc vào số ngày quá hạn(5) hoặc phạt tiền từ 30.000.000 VNĐ đến 50.000.000 VNĐ đối với hành vi không thực hiện thủ tục điều chỉnh vốn hoặc thay đổi thành viên, cổ đông sáng lập theo quy định tại cơ quan đăng ký kinh doanh khi đã kết thúc thời hạn góp vốn và hết thời gian điều chỉnh vốn do thành viên, cổ đông sáng lập không góp đủ vốn nhưng không có thành viên, cổ đông sáng lập nào thực hiện cam kết góp vốn(6). 

(1) Điều 47.2, Điều 75.2 và Điều 113.1 Luật Doanh nghiệp 2020 

(2) Điều 47.4, Điều 75.3 và Điều 113.3.d Luật Doanh nghiệp 2020: Trường hợp nhà đầu tư chưa góp vốn hoặc chưa góp đủ số vốn đã cam kết, công ty phải đăng ký thay đổi vốn điều lệ bằng số vốn đã góp trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày cuối cùng phải góp đủ phần vốn góp theo quy định pháp luật 

(3) Điều 17.2.b và Điều 4.2 Nghị định 122/2021/NĐ-CP 

(4) Điều 17.2.b và Điều 4.2 Nghị định 122/2021/NĐ-CP 

(5) Điều 44 và Điều 4.2 Nghị định 122/2021/NĐ-CP 

(6) Điều 46.3.a và Điều 4.2 Nghị định 122/2021/NĐ-CP 

Bài viết liên quan:

1/ Phương án giải quyết trường hợp nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, thanh toán giá chuyển nhượng cổ phần sai hình thức

2/ Một Số Quy Định Về Góp Vốn Bằng Quyền Sử Dụng Đất Thành Lập Doanh Nghiệp

3/ Điều chỉnh vốn điều lệ do chênh lệch tỷ giá khi góp vốn bằng ngoài tệ

Chia sẻ: