Nghĩa vụ của doanh nghiệp khi thực hiện giao dịch liên kết

Căn cứ pháp lý  

• Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14;  

• Nghị định 132/2020/NĐ-CP quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết.  

1. Định nghĩa giao dịch liên kết

Theo khoản 22 Điều 3 Luật Quản lý thuế số 2019, giao dịch liên kết được định nghĩa là “giao dịch giữa các bên có quan hệ liên kết”. Trong đó, các bên có quan hệ liên kết được quy định tại Điều 5.1 Nghị định 132/2020/NĐ-CP, bao gồm: 

• Một bên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư vào bên kia; 

• Các bên cùng chịu sự điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp bởi một bên thứ ba. 

Các bên liên kết được quy định cụ thể tại Điều 5.2 Nghị định 132/2020/NĐ-CP như sau: 

• Một doanh nghiệp nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp kia;

• Cả hai doanh nghiệp đều có ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu do một bên thứ ba nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp;

• Một doanh nghiệp là cổ đông lớn nhất về vốn góp của chủ sở hữu và nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 10% tổng số cổ phần của doanh nghiệp kia;

• Một doanh nghiệp bảo lãnh hoặc cho một doanh nghiệp khác vay vốn dưới bất kỳ hình thức nào (bao gồm cả các khoản vay từ bên thứ ba được đảm bảo từ nguồn tài chính của bên liên kết và các giao dịch tài chính có bản chất tương tự) với điều kiện tổng dư nợ các khoản vốn vay của doanh nghiệp đi vay với doanh nghiệp cho vay hoặc bảo lãnh ít nhất bằng 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp đi vay và chiếm trên 50% tổng dư nợ tất cả các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đi vay.

Quy định tại điểm d khoản này không áp dụng với các trường hợp sau: 

d.1) Bên bảo lãnh hoặc cho vay là các tổ chức kinh tế hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng không tham gia trực tiếp, gián tiếp điều hành, kiểm soát, góp vốn, đầu tư vào doanh nghiệp đi vay hoặc doanh nghiệp được bảo lãnh theo quy định tại các điểm a, c, đ, e, g, h, k, l và m khoản này. 

d.2) Bên bảo lãnh hoặc cho vay là các tổ chức kinh tế hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp đi vay hoặc được bảo lãnh không trực tiếp, gián tiếp cùng chịu sự điều hành, kiểm soát, góp vốn, đầu tư của một bên khác theo quy định tại các điểm b, e và i khoản này. 

đ. Một doanh nghiệp chỉ định thành viên ban lãnh đạo điều hành hoặc nắm quyền kiểm soát của một doanh nghiệp khác với điều kiện số lượng các thành viên được doanh nghiệp thứ nhất chỉ định chiếm trên 50% tổng số thành viên ban lãnh đạo điều hành hoặc nắm quyền kiểm soát của doanh nghiệp thứ hai; hoặc một thành viên được doanh nghiệp thứ nhất chỉ định có quyền quyết định các chính sách tài chính hoặc hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thứ hai; 

e. Hai doanh nghiệp cùng có trên 50% thành viên ban lãnh đạo hoặc cùng có một thành viên ban lãnh đạo có quyền quyết định các chính sách tài chính hoặc hoạt động kinh doanh được chỉ định bởi một bên thứ ba;

f. Hai doanh nghiệp được điều hành hoặc chịu sự kiểm soát về nhân sự, tài chính và hoạt động kinh doanh bởi các cá nhân thuộc một trong các mối quan hệ vợ, chồng; cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng; con đẻ, con nuôi, con riêng của vợ hoặc chồng, con dâu, con rể; anh, chị, em cùng cha mẹ, anh, chị em cùng cha khác mẹ, anh, chị, em cùng mẹ khác cha, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người cùng cha mẹ hoặc cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha; ông bà nội, ông bà ngoại; cháu nội, cháu ngoại; cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột;

g. Hai cơ sở kinh doanh có mối quan hệ trụ sở chính và cơ sở thường trú hoặc cùng là cơ sở thường trú của tổ chức, cá nhân nước ngoài;

h. Các doanh nghiệp chịu sự kiểm soát của một cá nhân thông qua vốn góp của cá nhân này vào doanh nghiệp đó hoặc trực tiếp tham gia điều hành doanh nghiệp; 

i. Các trường hợp khác trong đó doanh nghiệp (bao gồm cả chi nhánh hạch toán độc lập thực hiện kê khai, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp) chịu sự điều hành, kiểm soát, quyết định trên thực tế đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp kia;” 

k. Doanh nghiệp có phát sinh các giao dịch nhượng, nhận chuyển nhượng vốn góp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp trong kỳ tính thuế; vay, cho vay ít nhất 10% vốn góp của chủ sở hữu tại thời điểm phát sinh giao dịch trong kỳ tính thuế với cá nhân điều hành, kiểm soát doanh nghiệp hoặc với cá nhân thuộc trong một các mối quan hệ theo quy định tại điểm g khoản này.

l. Tổ chức tín dụng với Công ty con hoặc với Công ty kiểm soát hoặc với Công ty liên kết của tổ chức tín dụng theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng và các văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế (nếu có).

2. Các loại giao dịch liên kết 

Giao dịch liên kết bao gồm nhiều loại hình, phổ biến là: 

• Mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng hàng hóa, dịch vụ; 

• Vay, cho vay, dịch vụ tài chính, bảo lãnh tài chính và các công cụ tài chính khác;

• Mua, bán, trao đổi, cho thuê, thuê, cho mượn, mượn, chuyển nhượng, chuyển giao tài sản hữu hình, tài sản vô hình và thỏa thuận sử dụng chung nguồn lực như  tài sản, vốn, lao động, chia sẻ chi phí giữa các bên có quan hệ liên kết.    

3. Nghĩa vụ của doanh nghiệp khi phát sinh giao dịch liên kết

Khi phát sinh giao dịch liên kết, doanh nghiệp có các nghĩa vụ sau: 

• Kê khai giao dịch liên kết: Doanh nghiệp có giao dịch liên kết thuộc phạm vi điều chỉnh tại Nghị định này có trách nhiệm kê khai thông tin về quan hệ liên kết và giao dịch liên kết theo Phụ lục I, Phụ lục II, Phụ lục III ban hành kèm theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP và nộp cùng Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp.. 

• Xác định giá giao dịch liên kết: Doanh nghiệp phải xác định giá giao dịch liên kết theo nguyên tắc giao dịch độc lập, tức là giá của giao dịch được thực hiện giữa các bên không có quan hệ liên kết trong điều kiện tương đương. Khi Cơ quan có thẩm quyền yêu cầu, doanh nghiệp có trách nhiệm chứng minh việc thực hiện phân tích, so sánh và lựa chọn phương pháp xác định giá giao dịch liên kết theo quy định tại Nghị định 132/2020/NĐ-CP. 

• Lập hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết: Doanh nghiệp phải lập và lưu giữ hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết để chứng minh việc tuân thủ nguyên tắc giao dịch độc lập. Hồ sơ này phải được lập trước thời điểm nộp Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp. 

• Cung cấp thông tin, tài liệu theo yêu cầu của cơ quan thuế: Doanh nghiệp có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ, chính xác và kịp thời các thông tin, tài liệu liên quan đến giao dịch liên kết theo yêu cầu của cơ quan thuế. 

Chia sẻ: