Hướng dẫn mới về bảo hộ sáng chế thực hiện với sự hỗ trợ của AI tại Mỹ

Xác định tác giả của sáng chế được tạo ra dưới sự hỗ trợ của AI là vấn đề nhiều tranh cãi trong những năm gần đây. Tuy nhiên, ánh sáng đang dần hiện ra, dù rõ ràng đây vẫn chưa phải là cuối đường hầm. Trong vụ kiện Thaler v. Vidal, 43 F.4th 1207 (Fed. Cir. 2022), Tòa án Liên bang Hoa Kỳ đã đồng thuận với các quyết định của USPTO trong việc từ chối yêu cầu công nhận một hệ thống AI là tác giả của sáng chế. Phán quyết quan trọng này dựa trên lập luận về định nghĩa “tác giả sáng chế” (nhà sáng chế) được quy định tại Điều 35 U.S.C. 100(f), trong đó đề cập đến [tác giả sáng chế là] “cá nhân hoặc, nếu là một nhóm, thì các cá nhân đã phát minh hoặc phát hiện ra đối tượng của sáng chế.” Tòa án kết luận rằng tác giả sáng chế phải là một thể nhân. Ngoài ra, tòa án cũng làm rõ rằng bản án của vụ kiện này không nhằm giải quyết câu hỏi “liệu các sáng chế do con người tạo ra với sự hỗ trợ của AI có đủ điều kiện để được bảo vệ bằng sáng chế hay không”. Vấn đề này sẽ được để ngõ cho các vụ việc sau.  

Tiếp nối vụ việc trên, ngày 12/02/2024, USPTO đã ban hành hướng dẫn mới về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc phát triển các sáng chế mới. Hướng dẫn này làm rõ rằng các sáng chế được hỗ trợ bởi AI không đương nhiên bị loại để được xem xét cấp bằng sáng chế. Đạo luật sáng chế không cấm một người sử dụng một công cụ, bao gồm cả công cụ AI, trong việc tạo ra sáng chế và được xem là tác giả sáng chế.  

Bảng Hướng dẫn của USPTO nhấn mạnh rằng việc (các) cá nhân sử dụng hệ thống AI (hoặc các công cụ tiên tiến khác) không khiến họ bị loại trừ khỏi việc được công nhận là tác giả sáng chế (hoặc đồng tác giả sáng chế) nếu họ có đóng góp đáng kể cho việc tạo ra sáng chế đang yêu cầu bảo hộ. 

Câu hỏi quan trọng dành cho các cá nhân sử dụng hệ thống AI để tạo ra sáng chế là liệu các đóng góp của họ có được xem là đóng góp đáng kể hay không?  

Xác định thế nào là “đóng góp đáng kể” 

Các tiêu chí đã được thiết lập để xác định quyền sáng chế của các cá nhân nên được mở rộng để bao gồm quyền sáng chế có liên quan đến sự hỗ trợ của AI. Theo các tiêu chí hiện có, nhà sáng chế phải (yếu tố Pannu): 

(1) đóng góp đáng kể vào việc hình thành hoặc chứng minh sáng chế;

(2) đóng góp đáng kể cho sáng chế được yêu cầu bảo hộ về mặt chất lượng khi đánh giá toàn diện sáng chế, và 

(3) Không chỉ đơn thuần là giải thích cho các tác giả sáng chế thật sự các ý tưởng đã biết đến rộng rãi hoặc tình trạng kỹ thuật hiện tại. 

Xác định đúng ai là tác giả sáng chế 

Hướng dẫn cũng ghi nhận rằng luôn tồn tại các thách thức trong việc xác định rằng liệu đóng góp của một cá nhân cho sáng chế được hỗ trợ tạo ra bởi AI có đáp ứng đủ điều kiện để cá nhân đó trở thành tác giả sáng chế hay không. Để hỗ trợ người nộp đơn và các thẩm định viên, hướng dẫn này đưa ra một số nguyên tắc nhằm định hướng việc áp dụng Hướng dẫn để thẩm định các đơn đăng ký sáng chế được AI hỗ trợ. 

• Việc một người sử dụng hệ thống AI để tạo ra sáng chế không mặc nhiên làm mất đi tư cách của họ với tư cách là tác giả sáng chế. 
• Việc chỉ đơn thuần cung cấp cho hệ thống AI một vấn đề cần giải quyết nhưng không cung cấp thêm bất kì chỉ dẫn nào sẽ không tạo ra cho cá nhân đó quyền ghi nhận là tác giả sáng chế, bởi vì một ý tưởng không thể được xem là một đóng góp đáng kể. Tuy nhiên, nếu cá nhân đó cung cấp cho hệ thống AI các câu lệnh và chỉ dẫn cụ thể để xử lý vấn đề cụ thể thì có thể được xem là đóng góp đáng kể. 
• Chỉ sử dụng kết quả do AI tạo ra không được xem là tác giả sáng chế. Tuy nhiên, nếu cá nhân có sự đóng góp đáng kể vào sự điều chỉnh một kết quả do AI tạo ra thì có thể được xem là tác giả sáng chế. 
• Người thiết kế, xây dựng hoặc đào tạo hệ thống AI để giải quyết một vấn đề cụ thể và đưa ra giải pháp cụ thể có thể được xem là tác giả sáng chế.
• Sở hữu hoặc giám sát hệ thống AI không tự động tạo cho cá nhân đó tư cách của tác giả sáng chế. 

Việc áp dụng các yếu tố Pannu để xác định xem một cá nhân có đóng góp đáng kể cho sáng chế được hỗ trợ bởi AI hay không được thực hiện trên cơ sở từng yêu cầu bảo hộ cụ thể và từng trường hợp cụ thể. Khi chỉ một cá nhân sử dụng hệ thống AI để tạo ra sáng chế, họ phải có đóng góp đáng kể cho mỗi yêu cầu bảo hộ. 

Hướng dẫn này được công khai để tiếp nhận ý kiến phản biện đến ngày 13 tháng 5 năm 2024 và có thể được sửa đổi. Trong giai đoạn này, các nhà sáng chế có mong muốn bảo hộ cho sáng chế của mình được tạo ra với sự hỗ trợ của AI nên chuẩn bị đầy đủ các tài liệu giải trình về đóng góp của AI vào chế đó, bao gồm: 

(1) Thông tin chi tiết về công nghệ được sử dụng và, nếu có, các chi tiết cụ thể về thiết kế, xây dựng và đào tạo hệ thống AI để giải quyết một vấn đề cụ thể. 

(2) Các bước được thực hiện, chẳng hạn như phác thảo vấn đề cụ thể hoặc kết quả mong muốn, kết quả đầu ra do hệ thống AI tạo ra, thử nghiệm và điều chỉnh tiếp theo được thực hiện dựa trên những kết quả đầu ra này (bao gồm các câu lệnh bổ sung hoặc thử nghiệm độc lập). 

Chia sẻ: