Cơ hội và thách thức khi mở văn phòng đại diện so với thành lập công ty tại Việt Nam

• Thủ tục đơn giản, nhanh chóng:
  Thời gian cấp phép thành lập văn phòng đại diện thông thường chỉ từ 7–10 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ hợp lệ (Điều 11, Nghị định 07/2016/NĐ-CP). 

• Chi phí vận hành thấp:
  Không yêu cầu chứng minh vốn đầu tư; thủ tục kế toán, thuế khoán đơn giản hơn so với công ty. 

• Phù hợp cho việc thăm dò thị trường:
  Văn phòng đại diện phù hợp cho các doanh nghiệp mới tiếp cận thị trường Việt Nam nhằm khảo sát nhu cầu, phát triển quan hệ khách hàng. 

• Ít rủi ro pháp lý: Vì không phát sinh doanh thu trực tiếp tại Việt Nam, nghĩa vụ thuế và tuân thủ pháp luật tương đối đơn giản. 

• Bị giới hạn chức năng hoạt động:
  Không được ký kết hợp đồng kinh doanh, không phát sinh doanh thu bán hàng (Điều 18 Luật Thương mại 2005). 

• Không có tư cách pháp nhân tại Việt Nam:
  Văn phòng đại diện chỉ là cánh tay nối dài của thương nhân nước ngoài; Thương nhân nước ngoài phải chịu trách nhiệm trước pháp luật Việt Nam về toàn bộ hoạt động của Văn phòng đại diện của mình tại Việt Nam. (Điều 4, Nghị định 07/2016/NĐ-CP) 

• Hạn chế khả năng mở rộng kinh doanh: Nếu có nhu cầu kinh doanh thực tế, văn phòng đại diện không đủ chức năng, buộc phải nâng cấp thành công ty. 

• Thời hạn hoạt động ngắn phải gia hạn thường xuyên: Giấy phép thành lập Văn phòng đại diện, của thương nhân nước ngoài có thời hạn 05 năm nhưng không vượt quá thời hạn còn lại của Giấy đăng ký kinh doanh hoặc giấy tờ có giá trị tương đương của thương nhân nước ngoài trong trường hợp giấy tờ đó có quy định về thời hạn. (Điều 9 Nghị định 07/2016/NĐ-CP).

• Được phép thực hiện đầy đủ hoạt động kinh doanh nếu đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài: 

Theo Điều 22.1.b Luật Đầu tư 2020, nhà đầu tư nước ngoài có thể thành lập tổ chức kinh tế để thực hiện các hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. 

• Tự chủ trong hoạt động và mô hình kinh doanh: 

Công ty FDI có thể ký kết hợp đồng, phân phối sản phẩm, cung cấp dịch vụ trực tiếp, chủ động thực hiện các chiến lược thương mại. 

• Khả năng tiếp cận ưu đãi đầu tư: 

Theo Điều 15 Luật Đầu tư 2020, công ty có thể hưởng các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn/giảm tiền thuê đất nếu đầu tư vào ngành nghề ưu đãi hoặc địa bàn ưu đãi. 

• Tạo thương hiệu mạnh hơn tại Việt Nam: 

Có pháp nhân độc lập giúp công ty dễ dàng xây dựng uy tín, nhận diện thương hiệu và phát triển thị trường nội địa. 

• Thời hạn hoạt động: tương đối dài, tối đa 70 năm tùy ngành nghề và địa bàn đặt trụ sở công ty (Điều 44 Luật Đầu Tư 2020)

• Thủ tục thành lập phức tạp:
  Nhà đầu tư cần thực hiện hai bước: xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) và xin cấp Giấy Chứng Nhận Đăng Ký Doanh Nghiệp (ERC)  

• Yêu cầu vốn đầu tư rõ ràng:
  Dù pháp luật không quy định mức vốn tối thiểu chung, nhưng vốn phải phù hợp với quy mô hoạt động. Một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện phải đáp ứng mức vốn tối thiểu, ví dụ: ngành nghề cho thuê lại lao động, mức vốn tối thiểu là 2 tỷ đồng (Điều 21.2 Nghị định 145/2020/NĐ-CP) 

• Chi phí vận hành cao hơn:
  Công ty FDI phải duy trì hệ thống kế toán, kiểm toán, nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế xuất nhập khẩu, báo cáo tài chính kiểm toán định kỳ hằng năm… 

• Tuân thủ nghiêm ngặt nghĩa vụ thuế và lao động: 

Công ty có nghĩa vụ kê khai và nộp thuế đầy đủ, đăng ký lao động nước ngoài (nếu có), đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động Việt Nam theo Bộ luật Lao động 2019.