Hiện nay, một số nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức kinh tế ở nước ngoài có nhu cầu được thưởng cổ phiếu cho người lao động làm việc cho công ty con, văn phòng đại diện, chi nhánh, văn phòng điều hành, … của họ tại Việt Nam. Bài viết này cung cấp cho đọc giả một cái nhìn tổng quan về chương trình thưởng cổ phiếu phát hành ở nước ngoài cho người lao động Việt Nam theo quy định pháp luật Việt Nam.
1. Pháp luật Việt Nam cho phép tổ chức nước ngoài được phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động Việt Nam
Căn cứ Điều 5.1 Nghị định 135/2015/NĐ-CP, Điều 7 Thông tư 10/2016/TT-NHNN, cá nhân có quốc tịch Việt Nam đang làm việc tại tổ chức nước ngoài ở Việt Nam được thực hiện đầu tư gián tiếp ra nước ngoài dưới hình thức tham gia Chương trình thưởng cổ phiếu phát hành ở nước ngoài (sau đây gọi là “ESOP NN”).
ESOP NN được định nghĩa là chương trình của tổ chức nước ngoài thưởng cổ phiếu cho người lao động (“NLĐ”) làm việc trong các tổ chức nước ngoài tại Việt Nam. Trong đó:
- Tổ chức nước ngoài: được hiểu là tổ chức được thành lập theo pháp luật nước ngoài có hiện diện tại Việt Nam;
- Tổ chức nước ngoài tại Việt Nam: được hiểu là hiện diện của tổ chức nước ngoài tại Việt Nam, bao gồm: tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, chi nhánh, văn phòng đại diện, văn phòng điều hành của bên nước ngoài trong hợp đồng hợp tác kinh doanh.
Như vậy, tổ chức nước ngoài được phép phát hành cổ phiếu thưởng cho NLĐ Việt Nam đang làm việc tại hiện diện của họ tại Việt Nam. Đây được xem là một hình thức đầu tư gián tiếp của cá nhân Việt Nam ra nước ngoài. Tổ chức nước ngoài tại Việt Nam thực hiện ESOP NN sau đây gọi là “Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN”.
2. Nguyên tắc thực hiện chương trình ESOP NN
- Chương trình ESOP NN chỉ được phép thực hiện thông qua Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN và sau khi được Ngân hàng Nhà nước xác nhận đăng ký.
- Ngoại tệ thu được từ việc bán cổ phiếu, bán quyền mua cổ phiếu ở nước ngoài của NLĐ Việt Nam, cổ tức và các thu nhập hợp pháp khác phải chuyển cho NLĐ Việt Nam thông qua tài khoản thực hiện chương trình quy định tại Điều 12 TT 10/2016/TT-NHNN (“Tài Khoản ESOP”).
- Các bên liên quan phải tuân thủ các quy định về quản lý ngoại hối, nghĩa vụ nộp thuế thu nhập và các quy định khác có liên quan của pháp luật.
3. Điều kiện của tổ chức nước ngoài được phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động Việt Nam
Thông tư 10/2016/TT-NHNN không quy định điều kiện cụ thể để được thực hiện chương trình ESOP NN. Nhìn chung, tổ chức nước ngoài cần đáp ứng các điều kiện sau để được phát hành cổ phiếu thưởng cho NLĐ Việt Nam:
- Tổ chức nước ngoài phải là là tổ chức tồn tại hợp pháp ở nước ngoài;
- Giữa tổ chức nước ngoài và hiện diện của họ tại Việt Nam có mối liên hệ như tại Điều 3.14 Nghị định 135/2015/NĐ-CP; và
- Tổ chức nước ngoài có phương án thưởng cổ phiếu cho NLĐ tại Việt Nam (phương án phải được người có thẩm quyền của tổ chức nước ngoài ký).
4. Hình thức thưởng của chương trình ESOP NN
- Thưởng trực tiếp bằng cổ phiếu; hoặc
- Thưởng quyền mua cổ phiếu với các điều kiện ưu đãi.
5. Quyền của NLĐ tham gia chương trình ESOP NN
NLĐ Việt Nam tham gia chương trình ESOP NN có các quyền sau đây:
- Được nhận, sở hữu cổ phiếu thưởng, bán cổ phiếu thưởng ở nước ngoài; nhận cổ tức và các thu nhập hợp pháp khác.
- Nhận quyền mua cổ phiếu thưởng; thực hiện quyền mua cổ phiếu thưởng ở nước ngoài và sở hữu cổ phiếu thưởng; nhận cổ tức và các thu nhập hợp pháp khác; bán quyền mua cổ phiếu thưởng ở nước.
- Được sử dụng ngoại tệ tự có trên Tài Khoản ESOP; trích lương, thưởng hoặc sử dụng nguồn thu hợp pháp khác để mua ngoại tệ tại tổ chức tín dụng được phép nhằm thanh toán tiền mua cổ phiếu thưởng.
- Được nhận tiền bán cổ phiếu thường ở nước ngoài, bán quyền mua cổ phiếu thường ở nước ngoài bằng ngoại tệ.
Lưu ý: Theo Điều 8.1 Thông tư 10/2016/TT-NHNN, tất cả hoạt động trên phải được thực hiện thông qua Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN. Điều này có nghĩa là NLĐ khi có nhu cầu thực hiện giao dịch liên quan đến cổ phiếu thưởng thì phải liên hệ với Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN để yêu cầu. Do đó, để thuận tiện trong việc thực hiện chương trình ESOP NN và bảo đảm quyền lợi của NLĐ, Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN nên ban hành quy trình, quy định, chính sách liên quan đến vấn đề này.
6. Trình tự, thủ tục thực hiện chương trình ESOP NN
6.1. Bước 01: Đăng ký với ngân hàng nhà nước
| STT | Vấn đề | Nội dung cụ thể |
| 1 | Thủ tục | Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN nộp 01 bộ hồ sơ bằng Tiếng Việt đến Vụ Quản Lý Ngoại Hối Ngân hàng Nhà nước (Lưu ý: Nộp trực tiếp đến ngân hàng nhà nước trung ương, không nộp đến chi nhánh ngân hàng nhà nước cấp tỉnh)
|
| 2 | Thành phần hồ sơ | a) Văn bản đăng ký thực hiện ESOP NN (theo mẫu tại Phụ lục 02 Thông tư 10/2016/TT-NHNN);
b) Giấy tờ chứng minh tư cách pháp nhân của tổ chức nước ngoài;
c) Bản sao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc giấy chứng nhận đăng ký hoạt động văn phòng Điều hành hoặc giấy phép thành lập chi nhánh/văn phòng đại diện của tổ chức nước ngoài tại Việt Nam hoặc các giấy tờ khác có giá trị pháp lý tương đương;
d) Tài liệu mô tả nội dung chi tiết chương trình thưởng cổ phiếu phát hành ở nước ngoài;
đ) Danh sách người lao động có quốc tịch Việt Nam được tham gia ESOP NN.
|
| 3 | Thời hạn | Trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ, hợp lệ, trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, Ngân hàng Nhà nước có văn bản yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung;
Trường hợp hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, Ngân hàng Nhà nước xác nhận đăng ký. |
6.2. Bước 02: Mở Tài Khoản ESOP
Sau khi được Ngân hàng Nhà nước xác nhận đăng ký ESOP NN, Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN phải mở 01 (một) tài khoản thực hiện chương trình để thực hiện các giao dịch thu, chi (Tài Khoản ESOP), bao gồm:
a. Các giao dịch thu:
- Thu ngoại tệ từ việc bán cổ phiếu ở nước ngoài;
- Thu ngoại tệ từ việc bán quyền mua cổ phiếu ở nước ngoài;
- Thu cổ tức và các thu nhập hợp pháp khác liên quan đến ESOP NN;
- Thu từ tài khoản ngoại tệ của NLĐ Việt Nam tham gia ESOP NN;
- Thu ngoại tệ mua từ tổ chức tín dụng được phép cho NLĐ Việt Nam tham gia ESOP NN.
b. Các giao dịch chi:
- Chi mua cổ phiếu ở nước ngoài;
- Chi bán ngoại tệ cho tổ chức tín dụng được phép để chuyển sang tài khoản bằng đồng Việt Nam của NLĐ Việt Nam tham gia ESOP NN;
- Chi chuyển sang tài khoản ngoại tệ của NLĐ Việt Nam tham gia ESOP NN;
- Các Khoản chi phí khác như phí, lệ phí (nếu có).
7. Thuế thu nhập cá nhân của NLĐ Việt Nam tham gia chương trình ESOP NN
Căn cứ Thông tư 111/2013/TT-BTC và Công văn số 6689/CT-TTHT ngày 12/9/2012 của Cục Thuế Tp. Hồ Chí Minh, cổ phiếu thưởng được xem là thu nhập từ tiền lương, tiền công có tính thuế8. Đồng thời khi NLĐ chuyển nhượng cổ phiểu thưởng thì được xem là có thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán.
Do đó, NLĐ nhận cổ phiếu thưởng sẽ phát sinh cả hai nghĩa vụ: (i) nộp thuế do có thu nhập từ tiền lương, tiền công, và (ii) nộp thuế do có thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán.
Việc kê khai và nộp thuế được thực hiện như sau:
- NLĐ Việt Nam khi nhận thưởng bằng cổ phiếu chưa phải nộp thuế từ tiền lương, tiền công. Khi cá nhân chuyển nhượng cổ phiếu thưởng thì sẽ đồng thời khai thuế đối với: thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu và thu nhập từ tiền lương, tiền công.
- Căn cứ tính thuế:
-
- Thuế trên thu nhập từ tiền lương, tiền công:
Thu nhập tính thuế x Thuế suất lũy tiến từng phần
-
- Thuế trên thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán12:
Giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần x Thuế suất 0,1%
8. Lưu ý khác
Khác với chương trình thưởng cổ phiếu cho người lao động của công ty đại chúng trong nước13, chương trình ESOP NN không phải đáp ứng các điều kiện và không phải làm thủ tục với Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước vì:
- Cổ phiếu thuộc chương trình ESOP NN được phát hành bởi tổ chức ở nước ngoài, và
- NLĐ Việt Nam chỉ có thể thực hiện giao dịch với số cổ phiếu thưởng trên thị trường chứng khoán nước ngoài;
Do đó, ESOP NN không thuộc phạm vi quản lý của Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước, Tổ Chức Thực Hiện ESOP NN không phải làm thủ tục đăng ký với Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước.
Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp các thông tin chung và không nhằm cung cấp bất kỳ ý kiến tư vấn pháp lý cho bất kỳ trường hợp cụ thể nào. Các quy định pháp luật được dẫn chiếu trong nội dung bài viết có hiệu lực vào thời điểm đăng tải bài viết nhưng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đọc. Do đó, chúng tôi khuyến nghị bạn luôn tham khảo ý kiến của chuyên gia trước khi áp dụng.
Các vấn đề liên quan đến nội dung hoặc quyền sở hữu trí tuệ liên của bài viết, vui lòng gửi email đến cs@apolatlegal.vn.
Apolat Legal là một công ty luật tại Việt Nam có kinh nghiệm và năng lực cung cấp các dịch vụ tư vấn liên quan đến Doanh nghiệp và đầu tư. Vui lòng tham khảo về dịch vụ của chúng tôi Doanh nghiệp và đầu tư và liên hệ với đội ngũ luật sư tại Viêt Nam của chúng tôi thông qua email info@apolatlegal.com.
