Theo khoản 2 Điều 35 Bộ luật Lao Động 2019 (BLLD 2019), người lao động (NLĐ) có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không cần báo trước trong trường hợp không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn. BLLD 2019 cũng quy định nguyên tắc người sử dụng lao động (NSDLĐ) phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Như vậy, trừ trường hợp khấu trừ tiền lương của NLĐ để bồi thường thiệt hại do làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị, tài sản của NSDLĐ theo quy định tại Điều 102 và 129 BLLĐ, NSDLĐ có thể giữ lại một phần thu nhập của NLĐ để chi trả sau được không?
1. Căn cứ theo điểm b, điểm c khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH (“Thông tư 10/2020”) và Điều 104 Bộ luật lao động 2019 (“BLLĐ 2019”), các khoản tiền NSDLĐ chi trả cho NLĐ có thể được phân làm 04 nhóm chính
1.1. Mức lương theo công việc hoặc chức danh: Lương căn bản
Đây là một trong những nội dung chủ yếu phải có của hợp đồng lao động theo khoản 1 Điều 21 Bộ luật Lao động 2019.
1.2. Phụ cấp lương theo thỏa thuận của hai bên
Các khoản phụ cấp lương nhằm bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ. Các khoản phụ cấp lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của NLĐ.
Theo đó, các khoản như Phụ cấp môi trường; Phụ cấp thâm niên; Phụ cấp trách nhiệm; Phụ cấp thực tập; Phụ cấp kiêm nhiệm; Phụ cấp ngoại ngữ; Phụ cấp tay nghề có thể thuộc mục Phụ cấp lương theo quy định.
1.3. Các khoản bổ sung khác
Các khoản bổ sung này có thể xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương. Hoặc không xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động, trả thường xuyên hoặc không thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương gắn với quá trình làm việc, kết quả thực hiện công việc của người lao động.
Theo đó, các khoản Phụ cấp xăng xe; Tiền cơm; Tiền điện thoại; Phụ cấp thuê nhà có thể thuộc mục Các khoản bổ sung khác theo quy định.
1.4. Thưởng
Đây là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà NSDLD thưởng cho NLĐ căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của NLĐ. Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.
Theo đó, các khoản thưởng mà NSDLD thưởng cho NLĐ căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh hay mức độ hoàn thành công việc có thể thuộc loại này.
2. Các khoản chi trả cho Người lao động được/không được giữ lại
Khoản 1 Điều 90 và khoản 1 Điều 94 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
“Điều 90: Tiền lương
1. Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.”
“Điều 94. Nguyên tắc trả lương
1. Người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp.”
Từ các quy định trên:
2.1. NSDLD không thể tạm giữ, chi trả sau đối với các khoản tiền lương của NLĐ (tại mục 1.1, mục 1.2 và mục 1.3) nếu không có thỏa thuận trước với NLĐ. Ngược lại, nếu thỏa thuận được với NLĐ về việc giữ lại 1 số khoản lương/Phụ cấp để chi trả sau thì NSDLD có thể thực hiện, tuy nhiên phải có văn bản thỏa thuận rõ ràng với NLĐ.
2.2. Ngoài ra, đối với tiền thưởng tại mục 1.4, việc chi trả khoản thưởng sẽ dựa trên quy chế thưởng cho Công ty ban hành (theo trình tự luật định). Do đó, nếu NSDLD có quy chế thưởng rõ ràng, ban hành đúng trình tự và nội dung quy chế này cho phép Công ty giữ lại 1 phần thưởng của NLĐ thì NSDLD có thể thực hiện tương ứng.
Trường hợp NSDLD thực hiện việc tạm giữ, chi trả sau phụ cấp lương hoặc khoản bổ sung khác, NSDLD có thể bị phạt vi phạm hành chính và bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định tại khoản 2 và khoản 5 Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP như sau:
“Điều 17. Vi phạm quy định về tiền lương
…
2. Phạt tiền đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi: Trả lương không đúng hạn theo quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương cho người lao động theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động; không trả hoặc trả không đủ tiền lương làm thêm giờ; không trả hoặc trả không đủ tiền lương làm việc vào ban đêm; không trả hoặc trả không đủ tiền lương ngừng việc cho người lao động theo quy định của pháp luật; hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động; ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định; khấu trừ tiền lương của người lao động không đúng quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương theo quy định cho người lao động khi tạm thời chuyển người lao động sang làm công việc khác so với hợp đồng lao động hoặc trong thời gian đình công; không trả hoặc trả không đủ tiền lương của người lao động trong những ngày chưa nghỉ hằng năm hoặc chưa nghỉ hết số ngày nghỉ hằng năm khi người lao động thôi việc, bị mất việc làm; không tạm ứng hoặc tạm ứng không đủ tiền lương cho người lao động trong thời gian bị tạm đình chỉ công việc theo quy định của pháp luật; không trả đủ tiền lương cho người lao động cho thời gian bị tạm đình chỉ công việc trong trường hợp người lao động không bị xử lý kỷ luật lao động theo một trong các mức sau đây:
a) Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm từ 01 người đến 10 người lao động;
b) Từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm từ 11 người đến 50 người lao động;
c) Từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với vi phạm từ 51 người đến 100 người lao động;
d) Từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với vi phạm từ 101 người đến 300 người lao động;
đ) Từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với vi phạm từ 301 người lao động trở lên.
…
5. Biện pháp khắc phục hậu quả
a) Buộc người sử dụng lao động trả đủ tiền lương cộng với khoản tiền lãi của số tiền lương chậm trả, trả thiếu cho người lao động tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều này;”
Khuyến cáo:
Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp các thông tin chung và không nhằm cung cấp bất kỳ ý kiến tư vấn pháp lý nào. Apolat Legal là một công ty luật tại Việt Nam có kinh nghiệm và năng lực cung cấp các dịch vụ tư vấn liên quan đến Lao động. Vui lòng tham khảo về dịch vụ của chúng tôi tại đây và liên hệ với đội ngũ luật sư tại Viêt Nam của chúng tôi thông qua email info@apolatlegal.com.
