Trong môi trường số đang phát triển mạnh mẽ, rủi ro về việc các tác phẩm, các bản quyền bị đánh cắp ngày càng phổ biến, đe dọa đến các quyền sở hữu trí tuệ nói chung và quyền tác giả, quyền liên quan nói riêng. Chính vì thế, nhằm bảo vệ quyền lợi của các tác giả và quyền lợi của những người liên quan, Chính phủ đã ban hành Nghị định 17/2023/NĐ-CP hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan có hiệu lực từ ngày 26 tháng 04 năm 2023, nổi bật trong Nghị định chắc phải đề cập đến việc xác định các yếu tố xâm phạm đến quyền tác giả và quyền liên quan.

1. Quyền tác giả và quyền liên quan là gì?

Đầu tiên, quyền tác giả và quyền liên quan là gì?

Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu; đối tượng của quyền tác giả bao gồm tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.

Quyền liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) là quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa; và đối tượng của quyền liên quan bao gồm cuộc biểu diễn, bản ghi ấm, ghi hình, chương trình phát sóng, và tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.

2. Nghị định số 17/2023/NĐ-CP quy định chi tiết cách xác định các yếu tố xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan

Xác định yếu tố xâm phạm quyền tác giả, quy định tại điều 66

Hành vi xâm phạm quyền tác giả có thể thuộc một trong các dạng sau đây:

• Xâm phạm quyền đứng tên, nêu tên trên tác phẩm chẳng hạn là mạo danh tác giả, giả mạo tên, chữ ký tác giả, không nêu hoặc cố ý nêu sai tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ tác phẩm khi khai thác, sử dụng;
• Xâm phạm quyền công bố tác phẩm, như là công bố tác phẩm mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả, đồng chủ sở hữu quyền tác giả;
• Xâm phạm quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả, ví dụ, xuyên tạc tác phẩm; sửa đổi, cắt xén tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả;
• Xâm phạm quyền làm tác phẩm phái sinh, tác phẩm đã có được sử dụng làm tác phẩm phái sinh mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả, đồng chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định của pháp luật;
• Xâm phạm quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng về biểu diễn, đọc, trưng bày, triển lãm, trình chiếu, trình diễn tác phẩm tại nơi công cộng hoặc nơi bán vé, thu tiền vào cửa mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả, đồng chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp quy định khác;
• Xâm phạm quyền sao chép tác phẩm, nhân bản, tạo bản sao tác phẩm mà không được sự đồng ý; sao chép phần tác phẩm, trích đoạn, lắp ghép không được phép, trừ trường hợp quy định khác;
• Xâm phạm quyền phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng: phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng bản gốc, bản sao hữu hình tác phẩm mà không được sự đồng ý, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền phát sóng, truyền đạt đến công chúng: phát sóng, truyền đạt đến công chúng tác phẩm qua mạng viễn thông và mạng Internet mà không được sự đồng ý, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính: cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính mà không được sự đồng ý;
• Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm pháp lý quy định tại các điều 25, 25avà 26 của Luật Sở hữu trí tuệ;
• Cố ý hủy bỏ hoặc làm vô hiệu biện pháp công nghệ hữu hiệu do tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện trên bản gốc, bản sao tác phẩm để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Sản xuất, phân phối, nhập khẩu, chào bán, bán, quảng bá, quảng cáo, tiếp thị, cho thuê hoặc tàng trữ nhằm mục đích thương mại các thiết bị, sản phẩm hoặc linh kiện, giới thiệu hoặc cung cấp dịch vụ khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị, sản phẩm, linh kiện hoặc dịch vụ đó được sản xuất, sử dụng nhằm vô hiệu hóa biện pháp công nghệ hữu hiệu bảo vệ quyền tác giả theo quy định của pháp luật;
• Cố ý xóa, gỡ bỏ hoặc thay đổi thông tin quản lý quyền mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả khi biết hoặc có cơ sở để biết việc thực hiện hành vi đó sẽ xúi giục, tạo khả năng, tạo điều kiện thuận lợi hoặc che giấu hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định của pháp luật;
• Cố ý phân phối, nhập khẩu để phân phối, phát sóng, truyền đạt hoặc cung cấp đến công chúng bản sao tác phẩm khi biết hoặc có cơ sở để biết thông tin quản lý quyền đã bị xóa, gỡ bỏ, thay đổi mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả; khi biết hoặc có cơ sở để biết việc thực hiện hành vi đó sẽ xúi giục, tạo khả năng, tạo điều kiện thuận lợi hoặc che giấu hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định của pháp luật;
• Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ quy định để được miễn trừ trách nhiệm pháp lý về quyền tác giả của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian đối với tác phẩm quy định tại khoản 3 Điều 198b của Luật Sở hữu trí tuệ, các điều 113 và 114 của Nghị định này và quy định pháp luật khác có liên quan.

Xác định yếu tố xâm phạm quyền liên quan, tại điều 67

Đối với cuộc biểu diễn, có thể thuộc một trong các dạng sau đây:

• Xâm phạm quyền được giới thiệu tên của người biểu diễn: không giới thiệu tên hoặc cố ý nêu sai tên người biểu diễn khi biểu diễn, khi phát hành bản ghi âm, ghi hình, phát sóng cuộc biểu diễn, trừ trường hợp không thể giới thiệu đầy đủ tên của người biểu diễn vì lý do khách quan và tính chất, quy mô, thể loại biểu diễn;
• Xâm phạm quyền bảo vệ sự toàn vẹn của hình tượng biểu diễn gây phương hại đến danh dự và uy tín của người biểu diễn: Xuyên tạc hình tượng biểu diễn; sửa đổi, cắt xén cuộc biểu diễn gây phương hại đến danh dự và uy tín của người biểu diễn;
• Xâm phạm quyền định hình trực tiếp cuộc biểu diễn: Định hình trực tiếp cuộc biểu diễn mà không được sự cho phép của người biểu diễn theo quy định của pháp luật;
• Xâm phạm quyền sao chép cuộc biểu diễn đã được định hình trên bản ghi âm, ghi hình: nhân bản, sao chép, trích, ghép toàn bộ hoặc một phần bản định hình cuộc biểu diễn mà không được sự đồng ý của người biểu diễn theo quy định của pháp luật, , trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền phát sóng, truyền đạt đến công chúng cuộc biểu diễn chưa được định hình: phát sóng, truyền đạt đến công chúng cuộc biểu diễn chưa được định hình mà không được sự đồng ý của người biểu diễn theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp cuộc biểu diễn đó nhằm mục đích phát sóng và trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng bản gốc, bản sao bản định hình cuộc biểu diễn dưới dạng hữu hình: phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng bản gốc, bản sao bản định hình cuộc biểu diễn dưới dạng hữu hình mà không được sự đồng ý của người biểu diễn theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền cho thuê thương mại tới công chúng bản gốc, bản sao cuộc biểu diễn đã được định hình trong bản ghi âm, ghi hình: cho thuê thương mại tới công chúng bản gốc, bản sao cuộc biểu diễn đã được định hình trong bản ghi âm, ghi hình mà không được sự đồng ý của người biểu diễn theo quy định của pháp luật;
• Xâm phạm quyền phát sóng, truyền đạt đến công chúng bản định hình cuộc biểu diễn: phát sóng, truyền đạt đến công chúng bản định hình cuộc biểu diễn mà không được sự đồng ý của người biểu diễn theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định.

Đối với bản ghi âm, ghi hình có thể thuộc một trong các dạng sau đây:

• Xâm phạm quyền sao chép toàn bộ hoặc một phần bản ghi âm, ghi hình, như là: nhân bản, sao chép, trích, ghép toàn bộ hoặc một phần bản ghi âm, ghi hình mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với bản ghi âm, ghi hình theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp có quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình và các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền liên quan.
• Xâm phạm quyền phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng bản gốc, bản sao bản ghỉ âm, ghi hình dưới dạng hữu hình, như là: phân phối, nhập khẩu để phân phối bản gốc, bản sao bản ghi âm, ghi hình dưới dạng hữu hình mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với bản ghi âm, ghi hình theo quy định của pháp luật; trừ các trường hợp có quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình và các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền liên quan;
• Xâm phạm quyền cho thuê thương mại tới công chúng bản gốc, bản sao bản ghi âm, ghi hình, như là, cho thuê thương mại bản gốc, bản sao bản ghi âm, ghi hình mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với bản ghi âm, ghi hình theo quy định của pháp luật;
• Xâm phạm quyền phát sóng, truyền đạt đến công chúng bản ghi âm, ghi hình, như là, phát sóng, truyền đạt đến công chúng bản ghi âm, ghi hình mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền bà với bản ghi âm, ghi hình theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền liên quan được quy định trong Luật Sở hữu trí tuệ.

Đối với chương trình phát sóng, có thể thuộc một trong các dạng sau đây:

• Xâm phạm quyền phát sóng, tái phát sóng chương trình phát sóng: Phát sóng, tái phát sóng chương trình phát sóng mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với chương trình phát sóng theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền sao chép bản định hình chương trình phát sóng: Thu, giải mã, nhân bản, sao chép, trích, ghép toàn bộ hoặc một phần bản định hình chương trình phát sóng mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với chương trình phát sóng theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Xâm phạm quyền định hình chương trình phát sóng: Định hình chương trình phát sóng mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với chương trình phát sóng theo quy định của pháp luật;
• Xâm phạm quyền phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng bản định hình chương trình phát sóng dưới dạng hữu hình: phân phối, nhập khẩu để phân phối bản định hình chương trình phát sóng dưới dạng hữu hình mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền đối với chương trình phát sóng theo quy định của pháp luật, trừ các trường hợp khác mà Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định;
• Các trường hợp khác quy định tại khoản 4 điều 67 của Nghị định 17/2023/NĐ-CP.

Tải Bản tin pháp lý tại đây.